|
|
| (One intermediate revision by one other user not shown) |
| Line 1: |
Line 1: |
| === I === | | I=== |
| ===Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis, | | ====== |
| contactum nullis ante cupidinibus.
| | ===Cynthia prima suis miserum me cepit ocellis,=== |
| tum mihi constantis deiecit lumina fastus | | === contactum nullis ante cupidinibus.=== |
| et caput impositis pressit Amor pedibus,
| | ===tum mihi constantis deiecit lumina fastus=== |
| donec me docuit castas odisse puellas 5 | | === et caput impositis pressit Amor pedibus,=== |
| improbus, et nullo vivere consilio.
| | ===donec me docuit castas odisse puellas 5=== |
| ei mihi, iam toto furor hic non deficit anno, | | === improbus, et nullo vivere consilio.=== |
| cum tamen adversos cogor habere deos.
| | ===ei mihi, iam toto furor hic non deficit anno,=== |
| Milanion nullos fugiendo, Tulle, labores | | === cum tamen adversos cogor habere deos.=== |
| saevitiam durae contudit Iasidos. 10
| | ===Milanion nullos fugiendo, Tulle, labores=== |
| nam modo Partheniis amens errabat in antris, | | === saevitiam durae contudit Iasidos. 10=== |
| rursus in hirsutas ibat et ille feras;
| | ===nam modo Partheniis amens errabat in antris,=== |
| ille etiam Hylaei percussus vulnere rami | | === rursus in hirsutas ibat et ille feras;=== |
| saucius Arcadiis rupibus ingemuit.
| | ===ille etiam Hylaei percussus vulnere rami=== |
| ergo velocem potuit domuisse puellam: 15 | | === saucius Arcadiis rupibus ingemuit.=== |
| tantum in amore fides et benefacta valent.
| | ===ergo velocem potuit domuisse puellam: 15=== |
| in me tardus Amor non ullas cogitat artes, | | === tantum in amore fides et benefacta valent.=== |
| nec meminit notas, ut prius, ire vias.
| | ===in me tardus Amor non ullas cogitat artes,=== |
| at vos, deductae quibus est pellacia lunae | | === nec meminit notas, ut prius, ire vias.=== |
| et labor in magicis sacra piare focis, 20
| | ===at vos, deductae quibus est pellacia lunae=== |
| en agedum dominae mentem convertite nostrae, | | === et labor in magicis sacra piare focis, 20=== |
| et facite illa meo palleat ore magis!
| | ===en agedum dominae mentem convertite nostrae,=== |
| tunc ego crediderim Manes et sidera vobis | | === et facite illa meo palleat ore magis!=== |
| posse Cytinaeis ducere carminibus.
| | ===tunc ego crediderim Manes et sidera vobis=== |
| aut vos, qui sero lapsum revocatis, amici, 25 | | === posse Cytinaeis ducere carminibus.=== |
| quaerite non sani pectoris auxilia.
| | ===aut vos, qui sero lapsum revocatis, amici, 25=== |
| fortiter et ferrum saevos patiemur et ignes, | | === quaerite non sani pectoris auxilia.=== |
| sit modo libertas quae velit ira loqui.
| | ===fortiter et ferrum saevos patiemur et ignes,=== |
| ferte per extremas gentes et ferte per undas, | | === sit modo libertas quae velit ira loqui.=== |
| qua non ulla meum femina norit iter. 30
| | ===ferte per extremas gentes et ferte per undas,=== |
| vos remanete, quibus facili deus annuit aure, | | === qua non ulla meum femina norit iter. 30=== |
| sitis et in tuto semper amore pares.
| | ===vos remanete, quibus facili deus annuit aure,=== |
| nam me nostra Venus noctes exercet amaras, | | === sitis et in tuto semper amore pares.=== |
| et nullo vacuus tempore defit Amor.
| | ===nam me nostra Venus noctes exercet amaras,=== |
| hoc, moneo, vitate malum: sua quemque moretur 35 | | === et nullo vacuus tempore defit Amor.=== |
| cura, neque assueto mutet amore torum.
| | ===hoc, moneo, vitate malum: sua quemque moretur 35=== |
| quod si quis monitis tardas adverterit aures, | | === cura, neque assueto mutet amore torum.=== |
| heu referet quanto verba dolore mea! ===
| | ===quod si quis monitis tardas adverterit aures,=== |
| | | === heu referet quanto verba dolore mea!=== |
| ===II === | | ====== |
| ===Quid iuvat ornato procedere, vita, capillo | | ===II=== |
| et tenuis Coa veste movere sinus,
| | ====== |
| aut quid Orontea crines perfundere murra, | | ===Quid iuvat ornato procedere, vita, capillo=== |
| teque peregrinis vendere muneribus,
| | === et tenuis Coa veste movere sinus,=== |
| naturaeque decus mercato perdere cultu, 5
| | ===aut quid Orontea crines perfundere murra,=== |
| nec sinere in propriis membra nitere bonis?
| | === teque peregrinis vendere muneribus,=== |
| crede mihi, non ulla tuaest medicina figurae: | | ===naturaeque decus mercato perdere cultu, 5=== |
| nudus Amor formam non amat artificem.
| | === nec sinere in propriis membra nitere bonis?=== |
| aspice quos summittat humus non fossa colores,
| | ===crede mihi, non ulla tuaest medicina figurae:=== |
| ut veniant hederae sponte sua melius, 10
| |
| surgat et in solis formosior arbutus antris,
| |
| et sciat indocilis currere lympha vias.
| |
| litora nativis praefulgent picta lapillis,
| |
| et volucres nulla dulcius arte canunt.
| |
| non sic Leucippis succendit Castora Phoebe, 15
| |
| Pollucem cultu non Helaira soror;
| |
| non, Idae et cupido quondam discordia Phoebo,
| |
| Eueni patriis filia litoribus;
| |
| nec Phrygium falso traxit candore maritum
| |
| avecta externis Hippodamia rotis: 20
| |
| sed facies aderat nullis obnoxia gemmis,
| |
| qualis Apelleis est color in tabulis.
| |
| non illis studium fuco conquirere amantes:
| |
| illis ampla satis forma pudicitia.
| |
| non ego nunc vereor ne sis tibi vilior istis: 25
| |
| uni si qua placet, culta puella sat est;
| |
| cum tibi praesertim Phoebus sua carmina donet
| |
| Aoniamque libens Calliopea lyram,
| |
| unica nec desit iucundis gratia verbis,
| |
| omnia quaeque Venus, quaeque Minerva probat. 30
| |
| his tu semper eris nostrae gratissima vitae,
| |
| taedia dum miserae sint tibi luxuriae. ===
| |
| ===III ===
| |
| ===Qualis Thesea iacuit cedente carina
| |
| languida desertis Cnosia litoribus;
| |
| qualis et accubuit primo Cepheia somno
| |
| libera iam duris cotibus Andromede;
| |
| nec minus assiduis Edonis fessa choreis 5
| |
| qualis in herboso concidit Apidano:
| |
| talis visa mihi mollem spirare quietem
| |
| Cynthia consertis nixa caput manibus,
| |
| ebria cum multo traherem vestigia Baccho,
| |
| et quaterent sera nocte facem pueri. 10
| |
| hanc ego, nondum etiam sensus deperditus omnis,
| |
| molliter impresso conor adire toro;
| |
| et quamvis duplici correptum ardore iuberent
| |
| hac Amor hac Liber, durus uterque deus,
| |
| subiecto leviter positam temptare lacerto 15
| |
| osculaque admota sumere tarda manu,
| |
| non tamen ausus eram dominae turbare quietem,
| |
| expertae metuens iurgia saevitiae;
| |
| sed sic intentis haerebam fixus ocellis,
| |
| Argus ut ignotis cornibus Inachidos. 20
| |
| et modo solvebam nostra de fronte corollas
| |
| ponebamque tuis, Cynthia, temporibus;
| |
| et modo gaudebam lapsos formare capillos;
| |
| nunc furtiva cavis poma dabam manibus:
| |
| omnia quae ingrato largibar munera somno, 25
| |
| munera de prono saepe voluta sinu;
| |
| et quotiens raro duxti suspiria motu,
| |
| obstupui vano credulus auspicio,
| |
| ne qua tibi insolitos portarent visa timores,
| |
| neve quis invitam cogeret esse suam: 30
| |
| donec diversas praecurrens luna fenestras,
| |
| luna moraturis sedula luminibus,
| |
| compositos levibus radiis patefecit ocellos.
| |
| sic ait in molli fixa toro cubitum:
| |
| 'tandem te nostro referens iniuria lecto 35
| |
| alterius clausis expulit e foribus?
| |
| namque ubi longa meae consumpsti tempora noctis,
| |
| languidus exactis, ei mihi, sideribus?
| |
| o utinam talis perducas, improbe, noctes,
| |
| me miseram qualis semper habere iubes! 40
| |
| nam modo purpureo fallebam stamine somnum,
| |
| rursus et Orpheae carmine, fessa, lyrae;
| |
| interdum leviter mecum deserta querebar
| |
| externo longas saepe in amore moras:
| |
| dum me iucundis lassam Sopor impulit alis. 45
| |
| illa fuit lacrimis ultima cura meis.' ===
| |
| ===IV ===
| |
| ===Quid mihi tam multas laudando, Basse, puellas
| |
| mutatum domina cogis abire mea?
| |
| quid me non pateris vitae quodcumque sequetur
| |
| hoc magis assueto ducere servitio?
| |
| tu licet Antiopae formam Nycteidos, et tu 5
| |
| Spartanae referas laudibus Hermionae,
| |
| et quascumque tulit formosi temporis aetas;
| |
| Cynthia non illas nomen habere sinat:
| |
| nedum, si levibus fuerit collata figuris,
| |
| inferior duro iudice turpis eat. 10
| |
| haec sed forma mei pars est extrema furoris;
| |
| sunt maiora, quibus, Basse, perire iuvat:
| |
| ingenuus color et motis decor artubus et quae
| |
| gaudia sub tacita discere veste libet.
| |
| quo magis et nostros contendis solvere amores, 15
| |
| hoc magis accepta fallit uterque fide.
| |
| non impune feres: sciet haec insana puella
| |
| et tibi non tacitis vocibus hostis erit;
| |
| nec tibi me post haec committet Cynthia nec te
| |
| quaeret; erit tanti criminis illa memor, 20
| |
| et te circum omnis alias irata puellas
| |
| differet: heu nullo limine carus eris.
| |
| nullas illa suis contemnet fletibus aras,
| |
| et quicumque sacer, qualis ubique, lapis.
| |
| non ullo gravius temptatur Cynthia damno 25
| |
| quam sibi cum rapto cessat amore decus,
| |
| praecipue nostro. maneat sic semper, adoro,
| |
| nec quicquam ex illa quod querar inveniam!
| |
| invide, tu tandem voces compesce molestas 29(1.5.1)
| |
| et sine nos cursu, quo sumus, ire pares! 30(1.5.2) ===
| |
| ===V ===
| |
| ===Quid tibi vis, insane? meae sentire furores?
| |
| infelix, properas ultima nosse mala,
| |
| et miser ignotos vestigia ferre per ignes,
| |
| et bibere e tota toxica Thessalia.
| |
| non est illa vagis similis collata puellis:
| |
| molliter irasci non sciet illa tibi.
| |
| quod si forte tuis non est contraria votis,
| |
| at tibi curarum milia quanta dabit! 10
| |
| non tibi iam somnos, non illa relinquet ocellos:
| |
| illa ferox animis alligat una viros.
| |
| a, mea contemptus quotiens ad limina curres,
| |
| cum tibi singultu fortia verba cadent,
| |
| et tremulus maestis orietur fletibus horror, 15
| |
| et timor informem ducet in ore notam,
| |
| et quaecumque voles fugient tibi verba querenti,
| |
| nec poteris, qui sis aut ubi, nosse miser!
| |
| tum grave servitium nostrae cogere puellae
| |
| discere et exclusum quid sit abire domum; 20
| |
| nec iam pallorem totiens mirabere nostrum,
| |
| aut cur sim toto corpore nullus ego.
| |
| nec tibi nobilitas poterit succurrere amanti:
| |
| nescit Amor priscis cedere imaginibus.
| |
| quod si parva tuae dederis vestigia culpae, 25
| |
| quam cito de tanto nomine rumor eris!
| |
| non ego tum potero solacia ferre roganti,
| |
| cum mihi nulla mei sit medicina mali;
| |
| sed pariter miseri socio cogemur amore
| |
| alter in alterius mutua flere sinu. 30
| |
| quare, quid possit mea Cynthia, desine, Galle,
| |
| quaerere: non impune illa rogata venit. ===
| |
| ===VI ===
| |
| ===Non ego nunc Hadriae vereor mare noscere tecum,
| |
| Tulle, neque Aegaeo ducere vela salo,
| |
| cum quo Rhipaeos possim conscendere montes
| |
| ulteriusque domos vadere Memnonias;
| |
| sed me complexae remorantur verba puellae, 5
| |
| mutatoque graves saepe colore preces.
| |
| illa mihi totis argutat noctibus ignes,
| |
| et queritur nullos esse relicta deos;
| |
| illa meam mihi iam se denegat, illa minatur
| |
| quae solet ingrato tristis amica viro. 10
| |
| his ego non horam possum durare querelis:
| |
| ah pereat, si quis lentus amare potest!
| |
| an mihi sit tanti doctas cognoscere Athenas
| |
| atque Asiae veteres cernere divitias,
| |
| ut mihi deducta faciat convicia puppi 15
| |
| Cynthia et insanis ora notet manibus,
| |
| osculaque opposito dicat sibi debita vento,
| |
| et nihil infido durius esse viro?
| |
| tu patrui meritas conare anteire secures,
| |
| et vetera oblitis iura refer sociis. 20
| |
| nam tua non aetas umquam cessavit amori,
| |
| semper at armatae cura fuit patriae;
| |
| et tibi non umquam nostros puer iste labores
| |
| afferat et lacrimis omnia nota meis!
| |
| me sine, quem semper voluit fortuna iacere, 25
| |
| huic animam extremam reddere nequitiae.
| |
| multi longinquo periere in amore libenter,
| |
| in quorum numero me quoque terra tegat.
| |
| non ego sum laudi, non natus idoneus armis:
| |
| hanc me militiam fata subire volunt. 30
| |
| at tu, seu mollis qua tendit Ionia, seu qua
| |
| Lydia Pactoli tingit arata liquor,
| |
| seu pedibus terras seu pontum remige carpes,
| |
| ibis et accepti pars eris imperii:
| |
| tum tibi si qua mei veniet non immemor hora, 35
| |
| vivere me duro sidere certus eris. ===
| |
| ===VII ===
| |
| ===Dum tibi Cadmeae dicuntur, Pontice, Thebae
| |
| armaque fraternae tristia militiae,
| |
| atque, ita sim felix, primo contendis Homero
| |
| (sint modo fata tuis mollia carminibus),
| |
| nos, ut consuemus, nostros agitamus amores, 5
| |
| atque aliquid duram quaerimus in dominam;
| |
| nec tantum ingenio quantum servire dolori
| |
| cogor et aetatis tempora dura queri.
| |
| hic mihi conteritur vitae modus, haec mea famast,
| |
| hinc cupio nomen carminis ire mei. 10
| |
| me laudent doctae solum placuisse puellae,
| |
| Pontice, et iniustas saepe tulisse minas;
| |
| me legat assidue post haec neglectus amator,
| |
| et prosint illi cognita nostra mala.
| |
| te quoque si certo puer hic concusserit arcu— 15
| |
| quo nollem nostros me violasse deos!—
| |
| longe castra tibi, longe miser agmina septem
| |
| flebis in aeterno surda iacere situ;
| |
| et frustra cupies mollem componere versum,
| |
| nec tibi subiciet carmina serus Amor. 20
| |
| tum me non humilem mirabere saepe poetam,
| |
| tunc ego Romanis praeferar ingeniis.
| |
| [nec poterunt iuvenes nostro reticere sepulcro
| |
| 'ardoris nostri magne poeta iaces.']
| |
| tu cave nostra tuo contemnas carmina fastu: 25
| |
| saepe venit magno faenore tardus Amor. ===
| |
| ===VIIIA ===
| |
| ===Tune igitur demens, nec te mea cura moratur?
| |
| an tibi sum gelida vilior Illyria?
| |
| et tibi iam tanti, quicumquest, iste videtur,
| |
| ut sine me vento quolibet ire velis?
| |
| tune audire potes vesani murmura ponti 5
| |
| fortis, et in dura nave iacere potes?
| |
| tu pedibus teneris positas fulcire pruinas,
| |
| tu potes insolitas, Cynthia, ferre nives?
| |
| o utinam hibernae duplicentur tempora brumae,
| |
| et sit iners tardis navita Vergiliis, 10
| |
| nec tibi Tyrrhena solvatur funis harena,
| |
| neve inimica meas elevet aura preces
| |
| et me defixum vacua patiatur in ora 15
| |
| crudelem infesta saepe vocare manu!
| |
| sed quocumque modo de me, periura, mereris,
| |
| sit Galatea tuae non aliena viae;
| |
| atque ego non videam talis subsidere ventos, 13
| |
| cum tibi provectas auferet unda rates,
| |
| ut te felici post victa Ceraunia remo 19
| |
| accipiat placidis Oricos aequoribus.
| |
| nam me non ullae poterunt corrumpere, de te
| |
| quin ego, vita, tuo limine verba querar;
| |
| nec me deficiet nautas rogitare citatos
| |
| 'dicite, quo portu clausa puella meast?',
| |
| et dicam 'licet Artaciis considat in oris, 25
| |
| et licet Hylaeis, illa futura meast.' ===
| |
| ===VIIIB ===
| |
| ===Hic erit! hic iurata manet! rumpantur iniqui!
| |
| vicimus: assiduas non tulit illa preces.
| |
| falsa licet cupidus deponat gaudia livor:
| |
| destitit ire novas Cynthia nostra vias. 30
| |
| illi carus ego et per me carissima Roma
| |
| dicitur, et sine me dulcia regna negat.
| |
| illa vel angusto mecum requiescere lecto
| |
| et quocumque modo maluit esse mea,
| |
| quam sibi dotatae regnum vetus Hippodamiae, 35
| |
| et quas Elis opes apta pararat equis.
| |
| quamvis magna daret, quamvis maiora daturus,
| |
| non tamen illa meos fugit avara sinus.
| |
| hanc ego non auro, non Indis flectere conchis,
| |
| sed potui blandi carminis obsequio. 40
| |
| sunt igitur Musae, neque amanti tardus Apollo,
| |
| quis ego fretus amo: Cynthia rara meast!
| |
| nunc mihi summa licet contingere sidera plantis:
| |
| sive dies seu nox venerit, illa meast!
| |
| nec mihi rivalis certos subducet amores: 45
| |
| ista meam norit gloria canitiem. ===
| |
| ===IX ===
| |
| ===Dicebam tibi venturos, irrisor, amores,
| |
| nec tibi perpetuo libera verba fore:
| |
| ecce iaces supplexque venis ad iura puellae,
| |
| et tibi nunc quaevis imperat empta modo.
| |
| non me Chaoniae vincant in amore columbae 5
| |
| dicere, quos iuvenes quaeque puella domet.
| |
| me dolor et lacrimae merito fecere peritum:
| |
| atque utinam posito dicar amore rudis!
| |
| quid tibi nunc misero prodest grave dicere carmen
| |
| aut Amphioniae moenia flere lyrae? 10
| |
| plus in amore valet Mimnermi versus Homero:
| |
| carmina mansuetus lenia quaerit Amor.
| |
| i quaeso et tristis istos sepone libellos,
| |
| et cane quod quaevis nosse puella velit!
| |
| quid si non esset facilis tibi copia! nunc tu 15
| |
| insanus medio flumine quaeris aquam.
| |
| necdum etiam palles, vero nec tangeris igni:
| |
| haec est venturi prima favilla mali.
| |
| tum magis Armenias cupies accedere tigres
| |
| et magis infernae vincula nosse rotae, 20
| |
| quam pueri totiens arcum sentire medullis
| |
| et nihil iratae posse negare tuae.
| |
| nullus Amor cuiquam facilis ita praebuit alas,
| |
| ut non alterna presserit ille manu.
| |
| nec te decipiat, quod sit satis illa parata: 25
| |
| acrius illa subit, Pontice, si qua tuast,
| |
| quippe ubi non liceat vacuos seducere ocellos,
| |
| nec vigilare alio limine cedat Amor.
| |
| qui non ante patet, donec manus attigit ossa:
| |
| quisquis es, assiduas tu fuge blanditias! 30
| |
| illis et silices et possint cedere quercus,
| |
| nedum tu possis, spiritus iste levis.
| |
| quare, si pudor est, quam primum errata fatere:
| |
| dicere quo pereas saepe in amore levat. ===
| |
| ===X ===
| |
| ===O iucunda quies, primo cum testis amori
| |
| affueram vestris conscius in lacrimis!
| |
| o noctem meminisse mihi iucunda voluptas,
| |
| o quotiens votis illa vocanda meis,
| |
| cum te complexa morientem, Galle, puella 5
| |
| vidimus et longa ducere verba mora!
| |
| quamvis labentis premeret mihi somnus ocellos
| |
| et mediis caelo Luna ruberet equis,
| |
| non tamen a vestro potui secedere lusu:
| |
| tantus in alternis vocibus ardor erat. 10
| |
| sed quoniam non es veritus concredere nobis,
| |
| accipe commissae munera laetitiae:
| |
| non solum vestros didici reticere dolores,
| |
| est quiddam in nobis maius, amice, fide.
| |
| possum ego diversos iterum coniungere amantes, 15
| |
| et dominae tardas possum aperire fores;
| |
| et possum alterius curas sanare recentis,
| |
| nec levis in verbis est medicina meis.
| |
| Cynthia me docuit, semper quae cuique petenda
| |
| quaeque cavenda forent: non nihil egit Amor. 20
| |
| tu cave ne tristi cupias pugnare puellae,
| |
| neve superba loqui, neve tacere diu;
| |
| neu, si quid petiit, ingrata fronte negaris,
| |
| neu tibi pro vano verba benigna cadant.
| |
| irritata venit, quando contemnitur illa, 25
| |
| nec meminit iustas ponere laesa minas:
| |
| at quo sis humilis magis et subiectus amori,
| |
| hoc magis effectu saepe fruare bono.
| |
| is poterit felix una remanere puella,
| |
| qui numquam vacuo pectore liber erit. ===
| |
| ===XI ===
| |
| ===Ecquid te mediis cessantem, Cynthia, Baiis,
| |
| qua iacet Herculeis semita litoribus,
| |
| et modo Thesproti mirantem subdita regno
| |
| proxima Misenis aequora nobilibus,
| |
| nostri cura subit memores adducere noctes? 5
| |
| ecquis in extremo restat amore locus?
| |
| an te nescio quis simulatis ignibus hostis
| |
| sustulit e nostris, Cynthia, carminibus,
| |
| ut solet amoto labi custode puella, 15
| |
| perfida communis nec meminisse deos?
| |
| atque utinam mage te remis confisa minutis 9
| |
| parvula Lucrina cumba moretur aqua,
| |
| aut teneat clausam tenui Teuthrantis in unda
| |
| alternae facilis cedere lympha manu,
| |
| quam vacet alterius blandos audire susurros
| |
| molliter in tacito litore compositam!
| |
| non quia perspecta non es mihi cognita fama, 17
| |
| sed quod in hac omnis parte timetur amor.
| |
| ignosces igitur, si quid tibi triste libelli
| |
| attulerint nostri: culpa timoris erit. 20
| |
| ah mihi non maior carae custodia matris
| |
| aut sine te vitae cura sit ulla meae!
| |
| tu mihi sola domus, tu, Cynthia, sola parentes,
| |
| omnia tu nostrae tempora laetitiae.
| |
| seu tristis veniam seu contra laetus amicis, 25
| |
| quicquid ero, dicam 'Cynthia causa fuit.'
| |
| tu modo quam primum corruptas desere Baias:
| |
| multis ista dabunt litora discidium,
| |
| litora quae fuerunt castis inimica puellis:
| |
| ah pereant Baiae, crimen amoris, aquae! ===
| |
| ===XII ===
| |
| ===Quid mihi desidiae non cessas fingere crimen,
| |
| quod faciat nobis Cynthia, Roma, moram?
| |
| tam multa illa meo divisast milia lecto,
| |
| quantum Hypanis Veneto dissidet Eridano;
| |
| nec mihi consuetos amplexu nutrit amores 5
| |
| Cynthia, nec nostra dulcis in aure sonat.
| |
| olim gratus eram: non ullo tempore cuiquam
| |
| contigit ut simili posset amare fide.
| |
| invidiae fuimus: num me deus obruit? an quae
| |
| lecta Prometheis dividit herba iugis? 10
| |
| non sum ego qui fueram: mutat via longa puellas.
| |
| quantus in exiguo tempore fugit amor!
| |
| nunc primum longas solus cognoscere noctes
| |
| cogor et ipse meis auribus esse gravis.
| |
| felix, qui potuit praesenti flere puellae 15
| |
| (non nihil aspersus gaudet Amor lacrimis),
| |
| aut, si despectus, potuit mutare calores
| |
| (sunt quoque translato gaudia servitio).
| |
| mi neque amare aliam neque ab hac desistere fas est:
| |
| Cynthia prima fuit, Cynthia finis erit. ===
| |
| ===XIII ===
| |
| ===Tu, quod saepe soles, nostro laetabere casu,
| |
| Galle, quod abrepto solus amore vacem.
| |
| at non ipse tuas imitabor, perfide, voces:
| |
| fallere te numquam, Galle, puella velit.
| |
| dum tibi deceptis augetur fama puellis, 5
| |
| certus et in nullo quaeris amore moram,
| |
| perditus in quadam tardis pallescere curis
| |
| incipis, et primo lapsus abire gradu.
| |
| haec erit illarum contempti poena doloris:
| |
| multarum miseras exiget una vices. 10
| |
| haec tibi vulgaris istos compescet amores,
| |
| nec nova quaerendo semper amicus eris.
| |
| haec non sum rumore malo, non augure doctus;
| |
| vidi ego: me quaeso teste negare potes?
| |
| vidi ego te toto vinctum languescere collo 15
| |
| et flere iniectis, Galle, diu manibus,
| |
| et cupere optatis animam deponere labris,
| |
| et quae deinde meus celat, amice, pudor.
| |
| non ego complexus potui diducere vestros:
| |
| tantus erat demens inter utrosque furor. 20
| |
| non sic Haemonio Salmonida mixtus Enipeo
| |
| Taenarius facili pressit amore deus,
| |
| nec sic caelestem flagrans amor Herculis Heben
| |
| sensit ab Oetaeis gaudia prima rogis.
| |
| una dies omnis potuit praecurrere amantes: 25
| |
| nam tibi non tepidas subdidit illa faces,
| |
| nec tibi praeteritos passast succedere fastus,
| |
| nec sinet: addictum te tuus ardor aget.
| |
| nec mirum, cum sit Iove dignae proxima Ledae
| |
| et Ledae partu gratior, una tribus; 30
| |
| illa sit Inachiis et blandior heroinis,
| |
| illa suis verbis cogat amare Iovem.
| |
| tu vero quoniam semel es periturus amore,
| |
| utere: non alio limine dignus eras.
| |
| qui tibi sit felix, quoniam novus incidit, error; 35
| |
| et quotcumque voles, una sit ista tibi. ===
| |
| ===XIV ===
| |
| ===Tu licet abiectus Tiberina molliter unda
| |
| Lesbia Mentoreo vina bibas opere,
| |
| et modo tam celeris mireris currere lintres
| |
| et modo tam tardas funibus ire rates;
| |
| et nemus omne satas intendat vertice silvas, 5
| |
| urgetur quantis Caucasus arboribus;
| |
| non tamen ista meo valeant contendere amori:
| |
| nescit Amor magnis cedere divitiis.
| |
| nam sive optatam mecum trahit illa quietem,
| |
| seu facili totum ducit amore diem, 10
| |
| tum mihi Pactoli veniunt sub tecta liquores,
| |
| et legitur Rubris gemma sub aequoribus;
| |
| tum mihi cessuros spondent mea gaudia reges:
| |
| quae maneant, dum me fata perire volent!
| |
| nam quis divitiis adverso gaudet Amore? 15
| |
| nulla mihi tristi praemia sint Venere!
| |
| illa potest magnas heroum infringere vires,
| |
| illa etiam duris mentibus esse dolor:
| |
| illa neque Arabium metuit transcendere limen
| |
| nec timet ostrino, Tulle, subire toro, 20
| |
| et miserum toto iuvenem versare cubili:
| |
| quid relevant variis serica textilibus?
| |
| quae mihi dum placata aderit, non ulla verebor
| |
| regna vel Alcinoi munera despicere. ===
| |
| ===XV ===
| |
| ===Saepe ego multa tuae levitatis dura timebam,
| |
| hac tamen excepta, Cynthia, perfidia.
| |
| aspice me quanto rapiat fortuna periclo!
| |
| tu tamen in nostro lenta timore venis;
| |
| et potes hesternos manibus componere crines 5
| |
| et longa faciem quaerere desidia,
| |
| nec minus Eois pectus variare lapillis,
| |
| ut formosa novo quae parat ire viro.
| |
| at non sic Ithaci digressu mota Calypso
| |
| desertis olim fleverat aequoribus: 10
| |
| multos illa dies incomptis maesta capillis
| |
| sederat, iniusto multa locuta salo,
| |
| et quamvis numquam post haec visura, dolebat
| |
| illa tamen, longae conscia laetitiae.
| |
| nec sic Aesoniden rapientibus anxia ventis 17
| |
| Hypsipyle vacuo constitit in thalamo:
| |
| Hypsipyle nullos post illos sensit amores,
| |
| ut semel Haemonio tabuit hospitio. 20
| |
| coniugis Euadne miseros elata per ignes
| |
| occidit, Argivae fama pudicitiae.
| |
| Alphesiboea suos ultast pro coniuge fratres, 15
| |
| sanguinis et cari vincula rupit amor.
| |
| quarum nulla tuos potuit convertere mores, 23
| |
| tu quoque uti fieres nobilis historia.
| |
| desine iam revocare tuis periuria verbis,
| |
| Cynthia, et oblitos parce movere deos;
| |
| audax ah nimium, nostro dolitura periclo,
| |
| si quid forte tibi durius inciderit!
| |
| alta prius retro labentur flumina ponto,
| |
| annus et inversas duxerit ante vices, 30
| |
| quam tua sub nostro mutetur pectore cura:
| |
| sis quodcumque voles, non aliena tamen.
| |
| tam tibi ne viles isti videantur ocelli,
| |
| per quos saepe mihi credita perfidiast!
| |
| hos tu iurabas, si quid mentita fuisses, 35
| |
| ut tibi suppositis exciderent manibus:
| |
| et contra magnum potes hos attollere Solem,
| |
| nec tremis admissae conscia nequitiae?
| |
| quis te cogebat multos pallere colores
| |
| et fletum invitis ducere luminibus? 40
| |
| quis ego nunc pereo, similis moniturus amantes
| |
| non ullis tutum credere blanditiis. ===
| |
| ===XVI ===
| |
| ===Quae fueram magnis olim patefacta triumphis,
| |
| ianua Patriciae vota Pudicitiae,
| |
| cuius inaurati celebrarunt limina currus,
| |
| captorum lacrimis umida supplicibus,
| |
| nunc ego, nocturnis potorum saucia rixis, 5
| |
| pulsata indignis saepe queror manibus,
| |
| et mihi non desunt turpes pendere corollae
| |
| semper et exclusi signa iacere faces.
| |
| nec possum infamis dominae defendere voces,
| |
| nobilis obscenis tradita carminibus; 10
| |
| nec tamen illa suae revocatur parcere famae,
| |
| turpior et saecli vivere luxuria.
| |
| has inter gravius cogor deflere querelas,
| |
| supplicis a longis tristior excubiis.
| |
| ille meos numquam patitur requiescere postes, 15
| |
| arguta referens carmina blanditia:
| |
| 'ianua vel domina penitus crudelior ipsa,
| |
| quid mihi tam duris clausa taces foribus?
| |
| cur numquam reserata meos admittis amores,
| |
| nescia furtivas reddere mota preces? 20
| |
| nullane finis erit nostro concessa dolori,
| |
| turpis et in tepido limine somnus erit?
| |
| me mediae noctes, me sidera prona iacentem,
| |
| frigidaque Eoo me dolet aura gelu.
| |
| o utinam traiecta cava mea vocula rima 27
| |
| percussas dominae vertat in auriculas!
| |
| sit licet et saxo patientior illa Sicano,
| |
| sit licet et ferro durior et chalybe, 30
| |
| non tamen illa suos poterit compescere ocellos,
| |
| surget et invitis spiritus in lacrimis.
| |
| nunc iacet alterius felici nixa lacerto,
| |
| at mea nocturno verba cadunt Zephyro.
| |
| sed tu sola mei, tu maxima causa doloris, 35
| |
| victa meis numquam, ianua, muneribus,
| |
| tu sola humanos numquam miserata dolores 25
| |
| respondes tacitis mutua cardinibus.
| |
| te non ulla meae laesit petulantia linguae; 37
| |
| quae solet irato dicere tanta ioco,
| |
| ut me tam longa raucum patiare querela
| |
| sollicitas trivio pervigilare moras? 40
| |
| at tibi saepe novo deduxi carmina versu,
| |
| osculaque innixus pressa dedi gradibus.
| |
| ante tuos quotiens verti me, perfida, postes,
| |
| debitaque occultis vota tuli manibus!'
| |
| haec ille et si quae miseri novistis amantes, 45
| |
| et matutinis obstrepit alitibus.
| |
| sic ego nunc dominae vitiis et semper amantis
| |
| fletibus alterna differor invidia. ===
| |
| ===XVII ===
| |
| ===Et merito, quoniam potui fugisse puellam,
| |
| nunc ego desertas alloquor alcyonas.
| |
| nec mihi Cassiope salvo visura carinam,
| |
| omniaque ingrato litore vota cadunt.
| |
| quin etiam absenti prosunt tibi, Cynthia, venti: 5
| |
| aspice, quam saevas increpat aura minas.
| |
| nullane placatae veniet fortuna procellae?
| |
| haecine parva meum funus harena teget?
| |
| tu tamen in melius saevas converte querelas:
| |
| sat tibi sit poenae nox et iniqua vada. 10
| |
| an poteris siccis mea fata reposcere ocellis,
| |
| ossaque nulla tuo nostra tenere sinu?
| |
| ah pereat, quicumque rates et vela paravit
| |
| primus et invito gurgite fecit iter!
| |
| nonne fuit levius dominae pervincere mores 15
| |
| (quamvis dura, tamen rara puella fuit),
| |
| quam sic ignotis circumdata litora silvis
| |
| cernere et optatos quaerere Tyndaridas?
| |
| illic si qua meum sepelissent fata dolorem,
| |
| ultimus et posito staret amore lapis, 20
| |
| illa meo caros donasset funere crines,
| |
| molliter et tenera poneret ossa rosa;
| |
| illa meum extremo clamasset pulvere nomen,
| |
| ut mihi non ullo pondere terra foret.
| |
| at vos, aequoreae formosa Doride natae, 25
| |
| candida felici solvite vela choro:
| |
| si quando vestras labens Amor attigit undas,
| |
| mansuetis socio parcite litoribus. ===
| |
| ===XVIII ===
| |
| ===Haec certe deserta loca et taciturna querenti,
| |
| et vacuum Zephyri possidet aura nemus.
| |
| hic licet occultos proferre impune dolores,
| |
| si modo sola queant saxa tenere fidem.
| |
| unde tuos primum repetam, mea Cynthia, fastus? 5
| |
| quod mihi das flendi, Cynthia, principium?
| |
| qui modo felicis inter numerabar amantes,
| |
| nunc in amore tuo cogor habere notam.
| |
| quid tantum merui? quae te mihi crimina mutant?
| |
| an nova tristitiae causa puella tuae? 10
| |
| sic mihi te referas, levis, ut non altera nostro
| |
| limine formosos intulit ulla pedes.
| |
| quamvis multa tibi dolor hic meus aspera debet,
| |
| non ita saeva tamen venerit ira mea,
| |
| ut tibi sim merito semper furor, et tua flendo 15
| |
| lumina deiectis turpia sint lacrimis.
| |
| an quia parva damus mutato signa colore,
| |
| et non ulla meo clamat in ore fides?
| |
| vos eritis testes, si quos habet arbor amores,
| |
| fagus et Arcadio pinus amica deo. 20
| |
| ah quotiens vestras resonant mea verba sub umbras,
| |
| scribitur et teneris Cynthia corticibus!
| |
| ah tua quot peperit nobis iniuria curas,
| |
| quae solum tacitis cognita sunt foribus!
| |
| omnia consuevi timidus perferre superbae 25
| |
| iussa neque arguto facta dolore queri.
| |
| pro quo continui montes et frigida rupes
| |
| et datur inculto tramite dura quies;
| |
| et quodcumque meae possunt narrare querelae,
| |
| cogor ad argutas dicere solus aves. 30
| |
| sed qualiscumque's, resonent mihi 'Cynthia' silvae,
| |
| nec deserta tuo nomine saxa vacent. ===
| |
| ===XIX ===
| |
| ===Non ego nunc tristis vereor, mea Cynthia, Manes,
| |
| nec moror extremo debita fata rogo;
| |
| sed ne forte tuo careat mihi funus amore,
| |
| hic timor est ipsis durior exsequiis.
| |
| non adeo leviter nostris puer haesit ocellis, 5
| |
| ut meus oblito pulvis amore vacet.
| |
| illic Phylacides iucundae coniugis heros
| |
| non potuit caecis immemor esse locis,
| |
| sed cupidus falsis attingere gaudia palmis
| |
| Thessalis antiquam venerat umbra domum. 10
| |
| illic quidquid ero, semper tua dicar imago:
| |
| traicit et fati litora magnus amor.
| |
| illic formosae veniant chorus heroinae,
| |
| quas dedit Argivis Dardana praeda viris:
| |
| quarum nulla tua fuerit mihi, Cynthia, forma 15
| |
| gratior et (Tellus hoc ita iusta sinat)
| |
| quamvis te longae remorentur fata senectae,
| |
| cara tamen lacrimis ossa futura meis.
| |
| quae tu viva mea possis sentire favilla!
| |
| tum mihi non ullo mors sit amara loco. 20
| |
| quam vereor, ne te contempto, Cynthia, busto
| |
| abstrahat a nostro pulvere iniquus Amor,
| |
| cogat et invitam lacrimas siccare cadentis!
| |
| flectitur assiduis certa puella minis.
| |
| quare, dum licet, inter nos laetemur amantes: 25
| |
| non satis est ullo tempore longus amor. ===
| |
| ===XX ===
| |
| ===Hoc pro continuo te, Galle, monemus amore,
| |
| quod tibi ne vacuo defluat ex animo:
| |
| saepe imprudenti fortuna occurrit amanti:
| |
| crudelis Minyis sic erat Ascanius.
| |
| est tibi non infra specie, non nomine dispar, 5
| |
| Theiodamanteo proximus ardor Hylae:
| |
| huic tu, sive leges Umbrae rate flumina silvae,
| |
| sive Aniena tuos tinxerit unda pedes,
| |
| sive Gigantei spatiabere litoris ora,
| |
| sive ubicumque vago fluminis hospitio, 10
| |
| Nympharum semper cupidas defende rapinas
| |
| (non minor Ausoniis est amor Adryasin);
| |
| ne tibi sit duros montes et frigida saxa,
| |
| Galle, neque expertos semper adire lacus.
| |
| quae miser ignotis error perpessus in oris 15
| |
| Herculis indomito fleverat Ascanio.
| |
| namque ferunt olim Pagasae navalibus Argo
| |
| egressam longe Phasidos isse viam,
| |
| et iam praeteritis labentem Athamantidos undis
| |
| Mysorum scopulis applicuisse ratem. 20
| |
| hic manus heroum, placidis ut constitit oris,
| |
| mollia composita litora fronde tegit.
| |
| at comes invicti iuvenis processerat ultra
| |
| raram sepositi quaerere fontis aquam.
| |
| hunc duo sectati fratres, Aquilonia proles 25
| |
| (nunc superat Zetes, nunc superat Calais),
| |
| oscula suspensis instabant carpere plantis,
| |
| oscula et alterna ferre supina fuga.
| |
| ille sed extrema pendentes ludit in ala
| |
| et volucris ramo summovet insidias. 30
| |
| iam Pandioniae cessit genus Orithyiae:
| |
| ah dolor! ibat Hylas, ibat Hamadryasin.
| |
| hic erat Arganthi Pege sub vertice montis,
| |
| grata domus Nymphis umida Thyniasin,
| |
| quam supra nulli pendebant debita curae 35
| |
| roscida desertis poma sub arboribus,
| |
| et circum irriguo surgebant lilia prato
| |
| candida purpureis mixta papaveribus.
| |
| quae modo decerpens tenero pueriliter ungui
| |
| proposito florem praetulit officio, 40
| |
| et modo formosis incumbens nescius undis
| |
| errorem blandis tardat imaginibus.
| |
| tandem haurire parat demissis flumina palmis
| |
| innixus dextro plena trahens umero.
| |
| cuius ut accensae Dryades candore puellae 45
| |
| miratae solitos destituere choros
| |
| prolapsum et leviter facili traxere liquore,
| |
| tum sonitum rapto corpore fecit Hylas.
| |
| cui procul Alcides ter 'Hyla!' respondet: at illi
| |
| nomen ab extremis montibus aura refert. 50
| |
| his, o Galle, tuos monitus servabis amores,
| |
| formosum ni vis perdere rursus Hylan. ===
| |
| ===XXI ===
| |
| ===Tu, qui consortem properas evadere casum,
| |
| miles ab Etruscis saucius aggeribus,
| |
| quid nostro gemitu turgentia lumina torques?
| |
| pars ego sum vestrae proxima militiae.
| |
| sic te servato possint gaudere parentes, 5
| |
| haec soror acta tuis sentiat e lacrimis:
| |
| Gallum per medios ereptum Caesaris enses
| |
| effugere ignotas non potuisse manus;
| |
| et quaecumque super dispersa invenerit ossa
| |
| montibus Etruscis, haec sciat esse mea. ===
| |
| ===XXII ===
| |
| ===Qualis et unde genus, qui sint mihi, Tulle, Penates,
| |
| quaeris pro nostra semper amicitia.
| |
| si Perusina tibi patriae sunt nota sepulcra,
| |
| Italiae duris funera temporibus,
| |
| cum Romana suos egit discordia cives— 5
| |
| sic mihi praecipue, pulvis Etrusca, dolor,
| |
| tu proiecta mei perpessa's membra propinqui,
| |
| tu nullo miseri contegis ossa solo—
| |
| proxima suppositos contingens Umbria campos
| |
| me genuit terris fertilis uberibus. ===
| |
| | |
| | |
| === | |
