Catullus

From Dickinson College Wiki
Jump to navigationJump to search

Poem 1

Cui dono lepidum novum libellum

lepidus -a -um: fine, elegant

arida modo pumice expolitum?

Corneli, tibi: namque tu solebas

meas esse aliquid putare nugas.

Iam tum, cum ausus es unus Italorum

omne aevum tribus explicare cartis...

Doctis, Iuppiter, et laboriosis!

Quare habe tibi quidquid hoc libelli—

qualecumque, quod, o patrona virgo,

plus uno maneat perenne saeclo!

Poem 2

Passer, deliciae meae puellae,

quicum ludere, quem in sinu tenere,

cui primum digitum dare appetenti

et acris solet incitare morsus,

cum desiderio meo nitenti

carum nescio quid lubet iocari

et solaciolum sui doloris,

credo ut tum gravis acquiescat ardor:

tecum ludere sicut ipsa possem

et tristis animi levare curas!

Poem 3

Lugete, o Veneres Cupidinesque,

et quantum est hominum venustiorum:

passer mortuus est meae puellae,

passer, deliciae meae puellae,

quem plus illa oculis suis amabat.

nam mellitus erat suamque norat

ipsam tam bene quam puella matrem,

nec sese a gremio illius movebat,

sed circumsiliens modo huc modo illuc

ad solam dominam usque pipiabat.

qui nunc it per iter tenebricosum

illuc, unde negant redire quemquam.

at vobis male sit, malae tenebrae

Orci, quae omnia bella devoratis:

tam bellum mihi passerem abstulistis

o factum male! o miselle passer!

tua nunc opera meae puellae

flendo turgiduli rubent ocelli.

Poem 4

Phaselus ille, quem videtis, hospites,

ait fuisse navium celerrimus,

neque ullius natantis impetum trabis

nequisse praeterire, sive palmulis

opus foret volare sive linteo.

Et hoc negat minacis hadriatici

negare litus insulasve Cycladas

Rhodumque nobilem horridamque Thraciam

Propontida trucemve Ponticum sinum,

ubi iste post phaselus antea fuit

comata silva; nam Cyrotio in iugo

loquente saepe sibilum edidit coma.

Amastri Pontica et Cytore buxifer,

tibi haec fuisse et esse cognitissima

ait phaselus, ultima ex origine

tuo stetisse dicit in cacumine,

tuo imbuisse palmulas in aequore,

et inde tot per impotentia freta

erum tulisse, laeva sive dextera

vocaret aura, sive utrumque Iuppiter

simul secundus incidisset in pedem;

neque ulla vota litoralibus deis

sibi esse facta, cum veniret a mari

novissimo hunc ad usque limpidum lacum.

Sed haec prius fuere; nunc recondita

senet quiete seque dedicat tibi,

gemelle Castor et gemelle Castoris.

Poem 5

Vivamus mea Lesbia, atque amemus,

rumoresque senum severiorum

omnes unius aestimemus assis!

soles occidere et redire possunt:

nobis cum semel occidit brevis lux,

nox est perpetua una dormienda.

da mi basia mille, deinde centum,

dein mille altera, dein secunda centum,

deinde usque altera mille, deinde centum.

dein, cum milia multa fecerimus,

conturbabimus illa, ne sciamus,

aut ne quis malus inuidere possit,

cum tantum sciat esse basiorum.

Poem 6

Flavi, delicias tuas Catullo,

ni sint illepidae atque inelegantes,

velles dicere nec tacere posses.

Verum nescio quid febriculosi

scorti diligis: hoc pudet fateri.

Nam te non viduas iacere noctes

nequiquam tacitum cubile clamat

sertis ac Syrio fragrans olivo,

pulvinusque peraeque et hic et ille

attritus, tremulique quassa lecti

argutatio inambulatioque.

Nam ibi stat. Pudet nihil tacere.

Cur? Non tam latera ecfututa pandas,

ni tu quid facias ineptiarum.

Quare, quidquid habes boni malique,

dic nobis. Volo te ac tuos amores

ad caelum lepido vocare versu.

Poem 7

Quaeris, quot mihi basiationes

tuae, Lesbia, sint satis superque.

quam magnus numerus Libyssae harenae

lasarpiciferis iacet Cyrenis

oraclum Iovis inter aestuosi

et Batti veteris sacrum sepulcrum;

aut quam sidera multa, cum tacet nox,

furtivos hominum vident amores:

tam te basia multa basiare

vesano satis et super Catullo est,

quae nec pernumerare curiosi

possint nec mala fascinare lingua.

Poem 8

Miser Catulle, desinas ineptire,

et quod vides perisse perditum ducas.

Fulsere quondam candidi tibi soles,

cum ventitabas quo puella ducebat

amata nobis quantum amabitur nulla.

Ibi illa multa cum iocosa fiebant,

quae tu volebas nec puella nolebat,

fulsere vere candidi tibi soles.

Nunc iam illa non vult: tu quoque impotens noli,

nec quae fugit sectare, nec miser vive,

sed obstinata mente perfer, obdura.

Vale puella, iam Catullus obdurat,

nec te requiret nec rogabit invitam.

At tu dolebis, cum rogaberis nulla.

Scelesta, uae te, quae tibi manet uita?

Quis nunc te adibit? cui videberis bella?

Quem nunc amabis? Cuius esse diceris?

Quem basiabis? Cui labella mordebis?

At tu, Catulle, destinatus obdura.

Poem 9

Verani, omnibus e meis amicis

antistans mihi millibus trecentis,

venistine domum ad tuos penates

fratresque unanimos anumque matrem?

Venisti. O mihi nuntii beati!

Visam te incolumem audiamque Hiberum

narrantem loca, facta, nationes,

ut mos est tuus applicansque collum

iucundum os oculosque suaviabor?

O quantum est hominum beatiorum,

quid me laetius est beatiusve?

Poem 10

Varus me meus ad suos amores

visum duxerat e foro otiosum,

scortillum, ut mihi tum repente visum est,

non sane illepidum neque invenustum.

Huc ut venimus, incidere nobis

sermones varii: in quibus, quid esset

iam Bithynia; quo modo se haberet;

et quonum mihi profuisset aere.

Respondi id quod erat, nihil neque ipsis

nec praetoribus esse nec cohorti,

cur quisquam caput unctius referret,

praesertim quibus esset irrumator

praetor, nec faceret pili cohortem.

" At certe tamen" inquit " quod illic

natum dicitur esse, comparasti

ad lecticam homines." Ego, ut puellae

unum me facerem beatiorem,

" non" inquam " mihi tam fuit maligne,

ut, provincia quod mala incidisset,

non possem octo homines parare rectos."

At mi nullus erat nec hic neque illic,

fractum qui veteris pedem grabati

in collo sibi collocare posset.

Hic illa, ut decuit cinae diorem,

" quaeso" inquit " mihi, mi Catulle, paulum

istos commoda, nam volo ad Serapim

deferri." " Mane," inquii puellae,

" istud quod modo dixeram me habere,

fugit me ratio: meus sodalis

Cinna est Gaius - is sibi paravit;

verum utrum illius an mei, quid ad me?

Utor tam bene quam mihi pararim.

Sed tu insulsa male et molesta vivis,

per quam non licet esse neglegentem!"

Poem 11

Furi et Aureli comites Catulli,

sive in extremos penetrabit Indos,

litus ut longe resonante Eoa

tunditur unda,

sive in Hyrcanos Arabesue molles,

seu Sagas sagittiferosue Parthos,

sive quae septemgeminus colorat

aequora Nilus,

sive trans altas gradietur Alpes,

Caesaris visens monimenta magni,

Gallicum Rhenum horribile aequor ulti-

mosque Britannos,

omnia haec, quaecumque feret voluntas

caelitum, temptare simul parati,

pauca nuntiate meae puellae

non bona dicta.

cum suis vivat valeatque moechis,

quos simul complexa tenet trecentos,

nullum amans vere, sed identidem omnium

ilia rumpens;

nec meum respectet, ut ante, amorem,

qui illius culpa cecidit uelut prati

ultimi flos, praetereunte postquam

tactus aratro est.

Poem 12

Marrucine Asini, manu sinistra

non belle uteris: in ioco atque vino

tollis lintea neglegentiorum.

Hoc salsum esse putas? Fugit te, inepte:

quamvis sordida res et invenusta est.

Non credis mihi? Crede Pollioni

fratri, qui tua furta vel talento

mutari velit - est enim leporum

differtus puer ac facetiarum.

Quare aut hendecasyllabos trecentos

exspecta, aut mihi linteum remitte,

quod me no movet aestimatione,

verum est mnemosynum mei sodalis.

Nam sudaria Saetaba ex Hiberis

miserunt mihi muneri Fabullus

Et Veranius; haec amem necesse est

ut Veraniolum meum et Fabullum.

Poem 13

Cenabis bene, mi Fabulle, apud me

paucis, si tibi di favent, diebus,

si tecum attuleris bonam atque magnam

cenam, non sine candida puella

et vino et sale et omnibus cachinnis.

Haec si, inquam, attuleris, venuste noster,

cenabis bene; nam tui Catulli

plenus sacculus est aranearum.

Sed contra accipies meros amores,

seu quid suavius elegantiusve est:

nam unguentum dabo, quod meae puellae

donarunt Veneres Cupidinesque;

quod tu cum olfacies, deos rogabis

totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

Poem 14

Ni te plus oculis meis amarem,

iucundissime Calve, munere isto

odissem te odio Vatiniano:

nam quid feci ego quidve sum locutus,

cur me tot male perderes poetis?

Isti di mala multa dent clienti,

qui tantum tibi misit impiorum.

Quod si, ut suspicor, hoc novum ac repertum

munus dat tibi Sulla litterator,

non est mi male, sed bene ac beate,

quod non dispereunt tui labores.

Di magni, horribilem et sacrum libellum!

Quem tu scilicet ad tuum Catullum

misti, continuo ut die periret,

Saturnalibus, optimo dierum!

Non non hoc tibi, false, sic abibit.

Nam si luxerit ad librariorum

curram scrinia, Caesios, Aquinos,

Suffenum, omnia colligam venena.

Ac te his suppliciis remunerabor.

Vos hinc interea valete abite

illuc, unde malum pedem attulistis,

saecli incommoda, pessimi poetae.

Poem 15

Commendo tibi me ac meos amores,

Aureli. Veniam peto pudentem,

ut, si quicquam animo tuo cupisti,

quod castum expeteres et integellum,

conserves puerum mihi pudice,

non dico a populo -- nihil veremur

istos, qui in platea modo huc modo illuc

in re praetereunt sua occupati --

verum a te metuo tuoque pene

infesto pueris bonis malisque.

Quem tu qua lubet, ut lubet moveto

quantum vis, ubi erit foris paratum:

hunc unum excipio, ut puto, pudenter.

Quod si te mala mens furorque vecors.

In tantam impulerit, sceleste, culpam,

ut nostrum insidiis caput lacessas.

A tum te miserum malique fati!

Quem attractis pedibus patente porta

percurrent raphanique mugilesque.

Poem 16

Pedicabo ego vos et irrumabo,

Aureli pathice et cinaede Furi,

qui me ex versiculis meis putastis,

quod sunt molliculi, parum pudicum.

Nam castum esse decet pium poetam

ipsum, versiculos nihil necesse est;

qui tum denique habent salem ac leporem,

si sunt molliculi ac parum pudici,

et quod pruriat incitare possunt,

non dico pueris, sed his pilosis

qui duros nequeunt movere lumbos.

Vos, quod milia multa basiorum

legistis, male me marem putatis?

Pedicabo ego vos et irrumabo.

Poem 17

O Colonia, quae cupis ponte ludere longo,

et salire paratum habes, sed vereris inepta

crura ponticuli axulis stantis in redivivis,

ne supinus eat cavaque in palude recumbat:

sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat,

in quo vel Salisubsali sacra suscipiantur,

munus hoc mihi maximi da, Colonia, risus.

Quendam municipem meum de tuo volo ponte

ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,

verum totius ut lacus putidaeque paludis

lividissima maximeque est profunda vorago.

Insulsissimus est homo, nec sapit pueri instar

bimuli tremula patris dormientis in ulna.

cui cum sit viridissimo nupta flore puella

et puella tenellulo delicatior haedo,

adseruanda nigerrimis diligentius vuis,

ludere hanc sinit ut lubet, nec pili facit uni,

nec se sublevat ex sua parte, sed velut alnus

in fossa Liguri iacet suppernata securi,

tantundem omnia sentiens quam si nulla sit usquam;

talis iste meus stupor nil videt, nihil audit,

ipse qui sit, utrum sit an non sit, id quoque nescit.

Nunc eum volo de tuo ponte mittere pronum,

si pote stolidum repente excitare veternum,

et supinum animum in gravi derelinquere caeno,

ferream ut soleam tenaci in voragine mula.

Poem 18

Poem 19

Poem 20

Poem 21

Aureli, pater esuritionum,

non harum modo, sed quot aut fuerunt

aut sunt aut aliis erunt in annis,

pedicare cupis meos amores.

Nec clam: nam simul es, iocaris una,

haerens ad latus omnia experiris.

Frustra: nam insidias mihi instruentemtangam

te prior irrumatione.

Atque id si faceres satur, tacerem:

nunc ipsum id doleo, quod esurire

me me puer et sitire discet.

Quare desine, dum licet pudico,

ne finem facias, sed irrumatus.

Poem 22

Suffenus iste, Vare, quem probe nostri,

homo est venustus et dicax et urbanus,

idemque longe plurimos facit versus.

Puto esse ego illi milia aut decem aut plura

perscripta, nec sic ut fit in palimpsesto

relata: cartae regiae, novi libri,

novi umbilici, lora rubra, membranae,

derecta plumbo et pumice omnia aequata.

Haec cum legas tu, bellus ille et urbanus

suffenus unus caprimulgus aut fossor

rursus videtur: tantum abhorret ac mutat.

Hoc quid putemus esse? Qui modo scurra

aut si quid hac re scitius videbatur,

idem infaceto est infacetior rure,

simul poemata attigit, neque idem umquam

aeque est beatus ac poema cum scribit:

tam gaudet in se tamque se ipse miratur.

Nimirum idem omnes fallimur, neque est quisquam

quem non in aliqua re videre Suffenum

possis. Suus cuique attributus est error;

sed non videmus manticae quod tergo est.

Poem 23

Furi, cui neque servus est neque arca

nec cimex neque araneus neque ignis,

verum est et pater et noverca, quorum

dentes vel silicem comesse possunt,

est pulcre tibi cum tuo parente

et cum coniuge lignea parentis.

Nec mirum: bene nam valetis omnes,

pulcre concoquitis, nihil timetis,

non incendia, non graves ruinas,

non facta impia, non dolos veneni,

non casus alios periculorum.

Atque corpora sicciora cornu

aut siquid magis aridum est habetis

sole et frigore et esuritione.

Quare non tibi sit bene ac beate?

A te sudor abest, abest saliva,

mucusque et mala pituita nasi.

Hanc ad munditiem adde mundiorem,

quod culus tibi purior salillo est,

nec toto decies cacas in anno;

atque id durius est faba et lapillis.

Quod tu si manibus teras fricesque,

non umquam digitum inquinare posses

haec tu commoda tam beata, Furi,

noli spernere nec putare parui,

et sestertia quae soles precari

centum desine: nam sat es beatus.

Poem 24

O qui flosculus es Iuventiorum,

non horum modo, sed quot aut fuerunt

aut posthac aliis erunt in annis,

mallem divitias Midae dedisses

isti, cui neque servus est neque arca,

quam sic te sineres ab illo amari.

' Qui? Non est homo bellus?' inquies. Est:

sed bello huic neque seruus est neque arca.

Hoc tu quam lubet abice elevaque:

nec servum tamen ille habet neque arcam.

Poem 25

Cinaede Thalle, mollior cuniculi capillo

vel anseris medullula vel imula oricilla

vel pene languido senis situque araneoso,

idemque, Thalle, turbida rapacior procella,

cum diva mulier aries ostendit oscitantes,

remitte pallium mihi meum, quod involasti,

sudariumque Saetabum catagraphosque Thynos,

inepte, quae palam soles habere tamquam avita.

Quae nunc tuis ab unguibus reglutina et remitte,

ne laneum latusculum manusque mollicellas

inusta turpiter tibi flagella conscribillent,

et insolenter aestues, velut minuta magno

deprensa navis in mari, vesaniente vento.

Poem 26

Furi, villula vestra non ad Austriflatus

opposita est neque ad Favoni

nec saevi Boreae aut Apheliotae,

verum ad milia quindecim et ducentos.

O ventum horribilem atque pestilentem!

Poem 27

Minister vetuli puer Falerni,

inger mi calices amariores,

ut lex Postumiae iubet magistrae

ebrioso acino ebriosioris.

at vos quo lubet hinc abite, lymphae,

vini pernicies, et ad severos

migrate. hic merus est Thyonianus.

Poem 28

Pisonis comites, cohors inanis,

aptis sarcinulis et expeditis,

Verani optime tuque mi Fabulle,

quid rerum geritis? Satisne cum isto

vappa frigoraque et famem tulistis?

Ecquidnam in tabulis patet lucelli

expensum, ut mihi, qui meum secutus

praetorem refero datum lucello?

O Memmi, bene me ac diu supinum

tota ista trabe lentus irrumasti.

Sed, quantum video, pari fuistis

casu: nam nihilo minore verpa

farti estis. Pete nobiles amicos!

At vobis mala multa di deaeque

dent, opprobria Romuli Remique.

Poem 29

Quis hoc potest videre, quis potest pati,

nisi impudicus et vorax et aleo,

Mamurram habere quod Comata Gallia

habebat uncti et ultima Britannia?

cinaede Romule haec videbis et feres?

et ille nunc superbus et superfluens

perambulabit omnium cubilia,

ut albulus columbus aut Adoneus?

cinaede Romule, haec videbis et feres?

es impudicus et vorax et aleo.

eone nomine, imperator unice,

fuisti in ultima occidentis insula,

ut ista vestra diffututa mentula

ducenties comesset aut trecenties?

quid est alid sinistra liberalitas?

parum expatrauit an parum elluatus est?

paterna prima lancinata sunt bona,

secunda praeda Pontica, inde tertia

Hibera, quam scit amnis aurifer Tagus:

nunc Galliae timetur et Britanniae.

quid hunc malum fouetis? aut quid hic potest

nisi uncta devorare patrimonia?

eone nomine urbis opulentissime

socer generque, perdidistis omnia?

Poem 30

Alfene immemor atque unanimis false sodalibus,

iam te nil miseret, dure, tui dulcis amiculi?

iam me prodere, iam non dubitas fallere, perfide?

nec facta impia fallacum hominum caelicolis placent.

quae tu neglegis ac me miserum deseris in malis.

eheu quid faciant, dic, homines cuiue habeant fidem?

certe tute iubebas animam tradere, inique, me

inducens in amorem, quasi tuta omnia mi forent.

idem nunc retrahis te ac tua dicta omnia factaque

uentos irrita ferre ac nebulas aereas sinis.

si tu oblitus es, at di meminerunt, meminit Fides,

quae te ut paeniteat postmodo facti faciet tui.

Poem 31

Paene insularum, Sirmio, Insularumque

ocelle, quascumque in liquentibus stagnis

marique vasto fert uterque neptunus,

quam te libenter quamque laetus inviso,

vix mi ipse credens Thyniam atque Bithynos

liquisse campos et videre te in tuto.

O quid solutis est beatius curis,

cum mens onus reponit, ac peregrino

labore fessi venimus larem ad nostrum,

desideratoque acquiescimus lecto?

Hoc est quod unum est pro laboribus tantis.

Salve, o venusta Sirmio, atque ero gaude

gaudente; vosque, o Lydiae lacus undae,

ridete quidquid est dome cachinnorum.

Poem 32

Amabo, mea dulcis Ipsitilla,

meae deliciae, mei lepores,

iube ad te veniam meridiatum.

Et si iusseris, illud adivuato,

ne quis liminis obseret tabellam,

neu tibi lubeat foras abire,

sed domi maneas paresque nobis

novem continuas fututiones.

Verum si quid ages, statim iubeto:

nam pransus iaceo et satur supinus

pertundo tunicamque palliumque.

Poem 33

O furum optime balneariorum

Vibenni pater et cinaede fili

( nam dextra pater inquinatiore,

culo filius est voraciore),

cur non exilium malasque in oras

itis? Quandoquidem patris rapinae

notae sunt populo, et natis pilosas,

fili, non potes asse venditare.

Poem 34

Dianae sumus in fide

puellae et pueri integri:

Dianam pueri integri

puellaeque cenamus.

O latonia, maximi

magna progenies Iovis,

quam mater prope Delliam

deposivit oliviam,

monitum domina ut fores

silvarumque virentium

saltuumque reconditorum

amniumque sonantum:

tu Lucina dolentibus

Iunodicta puerperis,

tu potens Trivia et notho es

dicta lumine Luna;

tu cursu, dea, menstruo

metiens iter annum,

rustica agricolae bonis

tecta frugibus exples.

Sis quocumque tibi placet

sancta nomine, Romulique,

anitque ut solita es, bona

sospites ope gentem.

Poem 35

Poete tenero, meo sodali,

velim Caecilio, papyre, dicas

Veronam veniat, Novi relinquens

Comi moenia Lariumque litus:

nam quasdam volo cogitationes

amici accipiat sui meique.

Quare, si sapiet, viam vorabit,

quamvis candida milies puella

euntum revocet, manusque collo

ambas iniciens roget morari.

Quae nunc, si mihi vera nuntiantur,

illum deperit impotente amore:

nam quo tempore legit incohatum

Dindymi dominam, ex eo misellae

ignes interiorem edunt medullam.

Ignosco tibi, Sapphica puella

musa doctior: est enim venuste

Magna Caecilio incohata mater.

Poem 36

Annales Volusi, cacata carta,

votum solvite pro mea puella.

Nam sanctae Veneri Cupidinque

vovit, si sibi restitutus essem

dessemque truces vibrare iambos,

electissima pessimi poetae

scripta tardipedi deo daturam

infelicibus ustulanda lignis.

Et hoc pessima se puella vidit

iocose lepide vovere divis.

Nunc o caeruleo creata ponto,

quae sanctum Idalium Uriosque apertos

quaeque Ancona Cnidumque harundinosam

colis quaeque Amanthunta quaeque Golgos

quaeque Durrachium Hadriae tabernum,

acceptum face redditumque votum,

si non illepidum neque invenustum est.

At vos interea venite in ignem,

pleni ruris et infacetiarum

annales Volusi, cacata carta.

Poem 37

Salax taberna vosque contubernales,

a pilleatis nona fratribus pila,

solis putatis esse mentulas vobis,

solis licere, quidquid est puellarum,

confutuere et putare ceteros hircos?

an, continenter quod sedetis insulsi

centum an ducenti, non putatis ausurum

me una ducentos irrumare sessores?

atqui putate: namque totius vobis

frontem tabernae sopionibus scribam.

puella nam mi, quae meo sinu fugit,

amata tantum quantum amabitur nulla,

pro qua mihi sunt magna bella pugnata,

consedit istic. hanc boni beatique

omnes amatis, et quidem, quod indignum est,

omnes pusilli et semitarii moechi;

tu praeter omnes une de capillatis,

cuniculosae Celtiberiae fili,

Egnati. opaca quem bonum facit barba

et dens Hibera defricatus urina.

Poem 38

Malest, Cornifici, tuo Catullo

malest, me hercule, et laboriose,

et magis magis in dies et horas.

Quem tu, quod minimum facillimumque est,

qua solatus es allocutione?

Irascor tibi. Sic meos amores?

Paulum quid lubet allocutionis,

maestius lacrimis Simonideis.

Poem 39

Egnatius, quod candidos habet dentes,

renidet usque quaque. Si ad rei ventum est

subsellium, cum orator excitat fletum,

renidet ille; si ad pii rogum fili

lugetur, orba cum flet unicum mater,

renidet ille. Quidquid est, ubicumque est,

quodcumque agit, renidet: hunc habet morbum,

neque elegantem, ut arbitror, neque urbanum.

Quare monendum est te mihi, bone Egnati.

Si urbanus esses aut Sabinus aut Tiburs

aut pinguis Vmber aut obesus Etruscus

aut Lanuvinus ater atque dentatus

aut Transpadanus, ut meos quoque attingam,

aut quilubet, qui puriter lavit dentes,

tamen renidere usque quaque te nollem:

nam risu inepto res ineptior nulla est.

Nunc Celtiber es: Celtiberia in terra,

quod quisque minxit, hoc sibi solet mane

dentem atque russam defricare gingivam,

ut quo iste vester expolitior dens est,

hoc te amplius bibisse praedicet loti.

Poem 40

Quaenam te mala mens, miselle Ravide,

agit praecipitem in meos iambos?

Quis deus tibi non bene advocatus

vecordem parat excitare rixam?

An ut pervenias in ora vulgi?

Quid vis? Qualubet esse notus optas?

Eris, quandoquidem meos amores

cum longa voluisti amare poena.

Poem 41

Ameana puella defututa

tota milia me decem poposcit,

ista turpiculo puella naso,

decoctoris amica Formiani.

Propinqui, quibus est puella curae,

amicos medicosque convocate:

non est sana puella, nec rogare

qualis sit solet aes imaginosum.

Poem 42

Adeste, hendecasyllabi, quot estis

omnes undique, quotquot estis omnes.

Iocum me putat esse moecha turpis,

et negat mihi nostra reddituram

pugillaria, si pati potestis.

Persequamur eam et reflagitemus.

Quae sit, quaeritis? Illa, quam videtis

turpe incedere, mimice ac moleste

ridentem catuli ore Gallicani.

Circumsistite eam, et reflagitate,

" moecha putida, redde codicillos,

redde putida moecha, codicillos!"

Non assis facis? O lutum, lupanar,

aut si perditius potes quid esse.

Sed non est tamen hoc satis putandum.

Quod si non aliud potest ruborem

ferreo canis exprimamus ore.

Conclamate iterum altiore uoce.

" Moecha putide, redde codicillos,

redde, putida moecha, codicillos!"

Sed nil proficimus, nihil mouetur.

Mutanda est ratio modusque vobis,

siquid proficere amplius potestis:

" pudica et proba, redde codicillos."

Poem 43

Salve, nec minimo puella naso

nec bello pede nec nigris ocellis

nec longis digitis nec ore sicco

nec sane nimis elegante lingua.

Decoctoris amica Formiani,

ten provincia narrat esse bellam?

Tecum Lesbia nostra comparatur?

O saeclum insapiens et infacetum!

Poem 44

O funde noster seu Sabine seu Tiburs

( nam te esse Tiburtem autumant, quibus non est

cordi Catullum laedere; at quibus cordi est,

quovis Sabinum pignore esse contendunt),

sed seu Sabine sive verius Tiburs,

fui libenter in tua suburbana

villa, malamque pectore expuli tussim,

non inmerenti quam mihi meus venter,

dum sumptuosas appeto, dedit, cenas.

Nam, Sestianus dum volo esse conuiua,

orationem in Antium petitorem

plenam veneni et pestilentiae legi.

Hic me gravedo frigida et frequens tussis

quassait usque, dum in tuum sinum fugi,

et me recuravi otioque et urtica.

Quare refectus maximas tibi grates

ago, meum quod non es ulta peccatum.

Nec deprecor iam, si nefaria scripta

Sesti recepso, quin gravedinem et tussim

non mihi, sed ipsi Sestio ferat frigus,

qui tunc vocat me, cum malum librum legi.

Poem 45

Acmen Septimius suos amores

tenens in gremio ' mea' inquit ' Acme,

ni te perdite amo atque amare porro

omnes sum assidue paratus annos,

quantum qui pote plurimum perire,

solus in Libya Indiaque tosta

caesio veniam obvius leoni.'

Hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

dextra sternuit approbationem.

At Acme leviter caput reflectens

et dulcis pueri ebrios ocellos

illo purpureo ore suaviata,

' sic' inquit ' mea vita Septimille,

huic uni domino usque serviamus,

ut multo mihi maior acriorque

ignis mollibus ardet in medullis.'

Hoc ut dixit, Amor sinistra ut ante

dextra sternuit approbationem.

Nunc ab auspicio bono profecti

mutuis animis amant amantur.

Unam Septimius misellus Acmen

mavult quam Syrias Britanniasque:

uno in Septimio fidelis Acme

facit delicias libidinisque.

Wquis ullos homines beatiores

vidit, quis Venerem auspicatiorem?

Poem 46

Iam ver egelidos refert tepores,

iam caeli furor aequinoctialis

iucundis Zephyri silescit aureis.

Linquantur Phrygii, Catulle, campi

nicaeaeque ager uber aestuosae:

ad claras asiae volemus urbes.

Iam mens praetrepidans avet vagari,

iam laeti studio pedes vigescunt.

O dulces comitum valete coetus,

longe quos simul a domo profectos

diversae varie viae reportant.

Poem 47

Porci et Socration, duae sinistrae

Pisonis, scabies famesque mundi,

vos Veraniolo meo et Fabullo

verpus praeposuit Priapus ille?

Vos convivia lauta sumptuose

de die facitis, mei sodales

quaerunt in trivio vocationes?

Poem 48

Mellitos oculos tuos, Iuventi,

si quis me sinat usque basiare,

usque ad milia basiem trecenta

nec numquam videar satur futurus,

non si densior aridis aristis

sit nostrae seges osculationis.

Poem 49

Disertissime Romuli nepotum,

quot sunt quotque fuere, Marce Tulli,

quotque post aliis erunt in annis,

gratias tibi maximas Catullus

agit pessimus omnium poeta,

tanto pessimus omnium poeta,

quanto tu optimus omnium patronus.

Poem 50

Hesterno, Licini, die otiosi

multum lusimus in meis tabellis,

ut convenerat esse delicatos:

scribens versiculos uterque nostrum

ludebat numero modo hoc modo illoc,

reddens mutua per iocum atque vinum.

Atque illinc abii tuo lepore

incensus, Licini, facetiisque,

ut nec me miserum cibus iuvaret

nec somnus tegeret quiete ocellos,

sed toto indomitus furore lecto

versarer, cupiens videre lucem,

ut tecum loquerer simulque ut essem.

At defessa labore membra postquam

semimortua lectulo iacebant,

hoc, iucunde, tibi poema feci,

ex quo perspiceres meum dolorem.

Nunc audax cave sis, precesque nostras,

oramus, cave despuas, ocelle,

ne poenas Nemesis reposcat a te.

Est vemens dea: laedere hanc caveto.

Poem 51

Ille mi par esse deo videtur,

ille, si fas est, superare divos,

qui sedens adversus identidem te

spectat et audit

dulce ridentem, misero quod omnis

eripit sensus mihi: nam simul te,

Lesbia, aspexi, nihil est super mi

vocis in ore,

lingua sed torpet, tenuis sub artus

flamma demanat, sonitu suopte

tintinant aures, gemina teguntur

lumina nocte.

Otium, Catulle, tibi molestum est:

otio exsultas nimiumque gestis:

otium et reges prius et beatas

perdidit urbes.

Poem 52

Quid est, Catulle? quid moraris emori?

sella in curuli struma Nonius sedet,

per consulatum peierat Vatinius:

quid est, Catulle? quid moraris emori?

Poem 53

Risi nescio quem modo e corona,

qui, cum mirifice Vatiniana

meus crimina Calvus explicasset,

admirans ait haec manusque tollens:

" di magni, salaputium disertum!"

Poem 54

Othionis caput oppido est pusillum, et eri rustice semilauta crura,

subtile et leve peditum Libonis, si non omnia, displicere vellem

tibi et Sufficio seni recocto... irascere iterum meis iambis

inmerentibus, unice imperator.

Poem 55

Oramus, si forte non molestum est,

demonstres ubi sint tuae tenebrae.

Te Campo quaesivimus minore,

te in Circo, te in omnibus libellis,

te in templo summi Iovis sacrato.

In Magni simul ambulatione

femellas omnes, amice, prendi,

quas vultu vidi tamen sereno.

Avelte, sic ipse flagitabam,

Camerium mihi pessimae puellae.

Quaedam inquit, nudum reduc...

' en hic in roseis latet papillis.'

Sed te iam ferre Herculi labos est;

tanto te in fastu negas, amice.

Dic nobis ubi sis futurus, ede

audacter, committe, crede luci.

Nunc te lacteolae tenent puellae?

Si linguam clauso tenes in ore,

fructus proicies amoris omnes.

Verbosa gaudet Venus loquella.

Vel, si vis, licet obseres palatum,

dum vestri sim particeps amoris.

Poem 56

O rem ridiculam, Cato, et iocosam,

dignamque auribus et tuo cachinno!

ride quidquid amas, Cato, Catullum:

res est ridicula et nimis iocosa.

deprendi modo pupulum puellae

trusantem; hunc ego, si placet Dionae,

protelo rigida mea cecidi.

Poem 57

Pulcre convenit improbis cinaedis,

Mamurrae pathicoque Caesarique.

Nec mirum: maculae pares utrisque,

urbana altera et illa Formiana,

impressae resident nec eluentur:

morbosi pariter, gemelli utrique,

uno in lecticulo erudituli ambo,

non hic quam ille magis vorax adulter,

riuales socii puellularum.

Pulcre conuenit improbis cinaedis.

Poem 58

Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa.

illa Lesbia, quam Catullus unam

plus quam se atque suos amavit omnes,

nunc in quadriviis et angiportis

glubit magnanimi Remi nepotes.

Poem 59

Bononiensis Rufa Rufulum fellat,

uxor Meneni, saepe quam in sepulcretis

vidistis ipso rapere de rogo cenam,

cum devolutum ex igne prosequens panem

ab semiraso tunderetur ustore.

Poem 60

Num te leaena montibus Libystinis

aut Scylla latrans infima inguinum parte

tam mente dura procreauit ac taetra,

ut supplicis vocem in novissimo casu

contemptam haberes, a nimis fero corde?

Poem 61

Collis o Heliconii

cultor, Vraniae genus,

qui rapis teneram ad virum

virginem, o Hymenaee Hymen,

o Hymen Hymenaee;

cinge tempora floribus

suave olentis amaraci,

flammeum cape laetus, huc

huc veni, niveo gerens

luteum pede soccum;

excitusque hilari die,

nuptialia concinens

voce carmina tinnula,

pelle humum pedibus, manu

pineam quate taedam.

namque Iunia Manlio,

qualis Idalium colens

venit ad Phrygium Venus

iudicem, bona cum bona

nubet alite uirgo,

floridis velut enitens

myrtus Asia ramulis

quos Hamadryades deae

ludicrum sibi roscido

nutriunt umore.

quare age, huc aditum ferens,

perge linquere Thespiae

rupis Aonios specus,

nympha quos super irrigat

frigerans Aganippe.

ac domum dominam uoca

coniugis cupidam novi,

mentem amore revinciens,

ut tenax hedera huc et huc

arborem implicat errans.

vosque item simul, integrae

virgines, quibus advenit

par dies, agite in modum

dicite, o Hymenaee Hymen,

o Hymen Hymenaee.

ut libentius, audiens

se citarier ad suum

munus, huc aditum ferat

dux bonae Veneris, boni

coniugator amoris.

quis deus magis est ama-

tis petendus amantibus?

quem colent homines magis

caelitum, o Hymenaee Hymen,

o Hymen Hymenaee?

te suis tremulus parens

inuocat, tibi uirgines

zonula solvunt sinus,

te timens cupida novos

captat aure maritus.

tu fero iuveni in manus

floridam ipse puellulam

dedis a gremio suae

matris, o Hymenaee Hymen,

o Hymen Hymenaee.

nil potest sine te Venus,

fama quod bona comprobet,

commodi capere, at potest

te volente. quis huic deo

compararier ausit?

nulla quit sine te domus

liberos dare, nec parens

stirpe nitier; ac potest

te volente. quis huic deo

compararier ausit?

quae tuis careat sacris,

non queat dare praesides

terra finibus: at queat

te volente. quis huic deo

compararier ausit?

claustra pandite ianuae.

virgo adest. viden ut faces

splendidas quatiunt comas?

. . . . . . . .

. . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

tardet ingenuus pudor.

quem tamen magis audiens,

flet quod ire necesse est.

flere desine. non tibi Au-

runculeia periculum est,

ne qua femina pulcrior

clarum ab Oceano diem

viderit venientem.

talis in vario solet

diuitis domini hortulo

stare flos hyacinthinus.

sed moraris, abit dies.

prodeas nova nupta.

prodeas nova nupta, si

iam videtur, et audias

nostra verba. viden? faces aureas quatiunt comas:

prodeas nova nupta.

non tuus levis in mala

deditus uir adultera,

probra turpia persequens,

a tuis teneris volet

secubare papillis,

lenta sed velut adsitas

vitis implicat arbores,

implicabitur in tuum

complexum. sed abit dies:

prodeas nova nupta.

o cubile, quod omnibus

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

candido pede lecti,

quae tuo veniunt ero,

quanta gaudia, quae vaga

nocte, quae medio die

gaudeat! sed abit dies:

prodeas noua nupta.

tollite, o pueri, faces:

flammeum video venire.

ite concinite in modum

' io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.'

ne diu taceat procax

Fescennina iocatio,

nec nuces pueris neget

desertum domini audiens

concubinus amorem.

da nuces pueris, iners

concubine! satis diu

lusisti nucibus: lubet

iam seruire Talasio.

concubine, nuces da.

sordebant tibi villicae,

concubine, hodie atque heri:

nunc tuum cinerarius

tondet os. miser a miser

concubine, nuces da.

diceris male te a tuis

unguentate glabris marite

abstinere, sed abstine.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

scimus haec tibi quae licent

sola cognita, sed marito

ista non eadem licent.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

nupta, tu quoque quae tuus

vir petet caue ne neges,

ni petitum aliunde eat.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

en tibi domus ut potens

et beata viri tui,

quae tibi sine serviat

( io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee)

usque dum tremulum movens

cana tempus anilitas

omnia omnibus annuit.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

transfer omine cum bono

limen aureolos pedes,

rasilemque subi forem.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

aspice intus ut accubans

vir tuus Tyrio in toro

totus immineat tibi.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

illi non minus ac tibi

pectore uritur intimo

flamma, sed penite magis.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

mitte brachiolum teres,

praetextate, puellulae:

iam cubile adeat uiri.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

vos bonae senibus viris

cognitae bene feminae,

collocate puellulam.

io Hymen Hymenaee io,

io Hymen Hymenaee.

iam licet venias, marite:

uxor in thalamo tibi est,

ore floridulo nitens,

alba parthenice velut

luteumve papauer.

at, marite, ita me iuvent

caelites, nihilo minus

pulcer es, neque te Venus

neglegit. sed abit dies:

perge, ne remorare.

non diu remoratus es:

iam uenis. bona te Venus

iuverit, quoniam palam

quod cupis cupis, et bonum

non abscondis amorem.

ille pulveris Africi

siderumque micantium

subducat numerum prius,

qui uestri numerare volt

multa milia ludi.

ludite ut lubet, et brevi

liberos date. non decet

tam vetus sine liberis

nomen esse, sed indidem

semper ingenerari.

Torquatus volo parvulus

matris e gremio suae

porrigens teneras manus

dulce rideat ad patrem

semihiante labello.

sit suo similis patri

Manlio et facile insciis

noscitetur ab omnibus,

et pudicitiam suae

matris indicet ore.

talis illius a bona

matre laus genus approbet,

qualis unica ab optima

matre Telemacho manet

fama Penelopeo.

claudite ostia, virgines:

lusimus satis. at boni

coniuges, bene uivite et

munere assiduo ualentem

exercete iuventam.

Poem 62

Vesper adest, iuvenes, consurgite: Vesper Olympo

exspectata diu vix tandem lumina tollit.

surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas,

iam veniet virgo, iam dicetur hymenaeus.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Cernitis, innuptae, iuvenes? consurgite contra;

nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes.

sic certest; viden ut perniciter exsiluere?

non temere exsiluere, canent quod vincere par est.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

non facilis nobis, aequales, palma parata est:

aspicite, innuptae secum ut meditata requirunt.

non frustra meditantur: habent memorabile quod sit;

nec mirum, penitus quae tota mente laborant.

nos alio mentes, alio divisimus aures;

iure igitur vincemur: amat victoria curam.

quare nunc animos saltem convertite vestros;

dicere iam incipient, iam respondere decebit.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Hespere, quis caelo fertur crudelior ignis?

qui natam possis complexu avellere matris,

complexu matris retinentem avellere natam,

et iuueni ardenti castam donare puellam.

quid faciunt hostes capta crudelius urbe?

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Hespere, quis caelo lucet iucundior ignis?

qui desponsa tua firmes conubia flamma,

quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes,

nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor.

quid datur a diuis felici optatius hora?

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam.

. . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

namque tuo adventu vigilat custodia semper,

nocte latent fures, quos idem saepe revertens,

Hespere, mutato comprendis nomine Eous

at lubet innuptis ficto te carpere questu.

quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis,

ignotus pecori, nullo convolsus aratro,

quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber;

multi illum pueri, multae optavere puellae:

idem cum tenui carptus defloruit ungui,

nulli illum pueri, nullae optavere puellae:

sic virgo, dum intacta manet, dum cara suis est;

cum castum amisit polluto corpore florem,

nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Ut vidua in nudo vitis quae nascitur aruo,

numquam se extollit, numquam mitem educat vuam,

sed tenerum prono deflectens pondere corpus

iam iam contingit summum radice flagellum;

hanc nulli agricolae, nulli coluere iuvenci:

at si forte eadem est ulmo coniuncta marito,

multi illam agricolae, multi coluere iuvenci:

sic virgo dum intacta manet, dum inculta senescit;

cum par conubium maturo tempore adepta est,

cara viro magis et minus est invisa parenti.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Et tu ne pugna cum tali coniuge virgo.

non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse,

ipse pater cum matre, quibus parere necesse est.

virginitas non tota tua est, ex parte parentum est,

tertia pars patrest, pars est data tertia matri,

tertia sola tua est: noli pugnare duobus,

qui genero suo iura simul cum dote dederunt.

Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!

Poem 63

Super alta vectus Attis celeri rate maria,

Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit,

adiitque opaca siluis redimita loca deae,

stimulatus ibi furenti rabie, vagus animis,

devolsit ili acuto sibi pondera silice,

itaque ut relicta sensit sibi membra sine viro,

etiam recente terrae sola sanguine maculans,

niveis citata cepit manibus leve typanum,

typanum tuum, Cybebe, tua, mater initia,

quatiensque terga tauri teneris cava digitis

canere haec suis adorta est tremebunda comitibus.

' agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,

simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora,

aliena quae petentes velut exules loca

sectam meam exsecutae duce me mihi comites

rapidum salum tulistis truculentaque pelagi

et corpus evirastis Veneris nimio odio;

hilarate erae citatis erroribus animum.

mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini

Phrygiam ad domum Cybebes, Phrygia ad nemora deae,

ubi cymbalum sonat vox, ubi tympana reboant,

tibicen ubi canit Phryx curuo grave calamo,

ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae,

ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,

ubi suevit illa diuae volitare vaga cohors,

quo nos decet citatis celerare tripudiis.'

simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,

thiasus repente linguis trepidantibus ululat,

leve tympanum remugit, cava cymbala recrepant.

viridem citus adit Idam properante pede chorus.

furibunda simul anhelans uaga vadit animam agens

comitata tympano Attis per opaca nemora dux,

veluti iuvenca vitans onus indomita iugi;

rapidae ducem sequuntur Gallae properipedem.

itaque, ut domum Cybebes tetigere lassulae,

nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.

piger his labante languore oculos sopor operit;

abit in quiete molli rabidus furor animi.

sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis

lustravit aethera album, sola dura, mare ferum,

pepulitque noctis umbras vegetis sonipedibus,

ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit;

trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.

ita de quiete molli rapida sine rabie

simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit,

liquidaque mente vidit sine quis ubique foret,

animo aestuante rusum reditum ad vada tetulit.

ibi maria uasta visens lacrimantibus oculis,

patriam allocuta maestast ita voce miseriter.

' patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,

ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae

famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,

ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem,

et earum omnia adirem furibunda latibula,

ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?

cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem,

rabie fera carens dum breve tempus animus est.

egone a mea remota haec ferar in nemora domo?

patria, bonis, amicis, genitoribus abero?

abero foro, palaestra, stadio et gyminasiis?

miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.

quod enim genus figurast, ego non quod obierim?

ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer,

ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei:

mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,

mihi floridis corollis redimita domus erat,

linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum.

ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?

ego Maenas, ego mei pars, ego vir sterilis ero?

ego viridis algida Idae nive amicta loca colam?

ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus,

ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemorivagus?

iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.'

roseis ut huic labellis sonitus citus abiit

geminas deorum ad aures nova nuntia referens,

ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus

laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.

' agedum,' inquit ' age ferox i fac ut hunc furor agitet,

fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,

mea libere nimis qui fugere imperia cupit.

age caede terga cauda, tua verbera patere,

fac cuncta mugienti fremitu loca retonent,

rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.'

ait haec minax Cybebe religatque iuga manu.

ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo,

vadit, fremit, refringit virgulta pede uago.

at ubi umida albicantis loca litoris adiit,

teneramque uidit Attin prope marmora pelagi,

facit impetum. illa demens fugit in nemora fera;

ibi semper omne vitae spatium famula fuit.

dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi,

procul a mea tuos sit furor omnis, era, domo:

alios age incitatos, alios age rabidos.

Poem 64

Peliaco quondam prognatae vertice pinus

dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas

Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos,

cum lecti iuvenes, Argivae robora pubis,

auratam optantes Colchis avertere pellem

ausi sunt vada salsa cita decurrere puppi,

caerula verrentes abiegnis aequora palmis.

diva quibus retinens in summis urbibus arces

ipsa levi fecit volitantem flamine currum,

pinea coniungens inflexae texta carinae.

illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten;

quae simul ac rostro ventosum proscidit aequor

tortaque remigio spumis incanuit unda,

emersere freti candenti e gurgite vultus

aequoreae monstrum Nereides admirantes.

illa, atque alia, viderunt luce marinas

mortales oculis nudato corpore Nymphas

nutricum tenus exstantes e gurgite cano.

tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,

tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,

tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.

o nimis optato saeclorum tempore nati

heroes, salvete, deum genus! o bona matrum

progenies, salvete iter...

vos ego saepe, meo vos carmine compellabo.

teque adeo eximie taedis felicibus aucte,

Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,

ipse suos divum genitor concessit amores;

tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine?

tene suam Tethys concessit ducere neptem,

Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?

quae simul optatae finito tempore luces

aduenere, domum conventu tota frequentat

Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:

dona ferunt prae se, declarant gaudia vultu.

deseritur Cieros, linquunt Pthiotica Tempe

Crannonisque domos ac moenia Larisaea,

Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.

rura colit nemo, mollescunt colla iuvencis,

non humilis curuis purgatur vinea rastris,

non glebam prono conuellit vomere taurus,

non falx attenuat frondatorum arboris umbram,

squalida desertis rubigo infertur aratris.

ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit

regia, fulgenti splendent auro atque argento.

candet ebur soliis, collucent pocula mensae,

tota domus gaudet regali splendida gaza.

puluinar vero divae geniale locatur

sedibus in mediis, Indo quod dente politum

tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.

haec vestis priscis hominum uariata figuris

heroum mira virtutes indicat arte.

namque fluentisono prospectans litore Diae,

Thesea cedentem celeri cum classe tuetur

indomitos in corde gerens Ariadna furores,

necdum etiam sese quae visit visere credit,

utpote fallaci quae tum primum excita somno

desertam in sola miseram se cernat harena.

immemor at iuvenis fugiens pellit uada remis,

irrita ventosae linquens promissa procellae.

quem procul ex alga maestis Minois ocellis,

saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu,

prospicit et magnis curarum fluctuat undis,

non flavo retinens subtilem vertice mitram,

non contecta levi uelatum pectus amictu,

non tereti strophio lactentis vincta papillas,

omnia quae toto delapsa e corpore passim

ipsius ante pedes fluctus salis alludebant.

sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus

illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu,

toto animo, tota pendebat perdita mente.

misera, assiduis quam luctibus externauit

spinosas Erycina serens in pectore curas,

illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus

egressus curuis e litoribus Piraei

attigit iniusti regis Gortynia templa.

nam perhibent olim crudeli peste coactam

Androgeoneae poenas exsoluere caedis

electos ivuenes simul et decus innuptarum

Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.

quis angusta malis cum moenia uexarentur,

ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis

proicere optauit potius quam talia Cretam

funera Cecropiae nec funera portarentur.

atque ita nave leui nitens ac lenibus auris

magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas.

hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo

regia, quam suauis exspirans castus odores

lectulus in molli complexu matris alebat,

quales Eurotae praecingunt flumina myrtus

aurave distinctos educit verna colores,

non prius ex illo flagrantia declinauit

lumina, quam cuncto concepit corpore flammam

funditus atque imis exarsit tota medullis.

heu misere exagitans immiti corde furores

sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,

quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,

qualibus incensam iactastis mente puellam

fluctibus, in flavo saepe hospite suspirantem!

quantos illa tulit languenti corde timores!

quanto saepe magis fulgore expalluit auri,

cum saevum cupiens contra contendere monstrum

aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis!

non ingrata tamen frustra munuscula divis

promittens tacito succepit vota labello.

nam velut in summo quatientem brachia Tauro

quercum aut conigeram sudanti cortice pinum

indomitus turbo contorquens flamine robur,

eruit ( illa procul radicitus exturbata

prona cadit, late quaevis cumque obuia frangens,)

sic domito saeuum prostravit corpore Theseus

nequiquam vanis iactantem cornua ventis.

inde pedem sospes multa cum laude reflexit

errabunda regens tenui vestigia filo,

ne labyrintheis e flexibus egredientem

tecti frustraretur inobseruabilis error.

sed quid ego a primo digressus carmine plura

commemorem, ut linquens genitoris filia vultum,

ut consanguineae complexum, ut denique matris,

quae misera in gnata deperdita laeta

omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem:

venerit aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae

aut ut eam devinctam lumina somno

liquerit immemori discedens pectore coniunx?

saepe illam perhibent ardenti corde furentem

clarisonas imo fudisse e pectore voces,

ac tum praeruptos tristem conscendere montes,

unde aciem pelagi vastos protenderet aestus,

tum tremuli salis aduersas procurrere in undas

mollia nudatae tollentem tegmina surae,

atque haec extremis maestam dixisse querellis,

frigidulos udo singultus ore cientem:

' sicine me patriis auectam, perfide, ab aris

perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?

sicine discedens neglecto numine divum,

immemor a! devota domum periuria portas?

nullane res potuit crudelis flectere mentis

consilium? tibi nulla fuit clementia praesto,

immite ut nostri vellet miserescere pectus?

at non haec quondam blanda promissa dedisti

voce mihi, non haec miserae sperare iubebas,

sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos,

quae cuncta aereii discerpunt irrita uenti.

nunc iam nulla uiro iuranti femina credat,

nulla uiri speret sermones esse fideles;

quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,

nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:

sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,

dicta nihil metuere, nihil periuria curant.

certe ego te in medio versantem turbine leti

eripui, et potius germanum amittere creui,

quam tibi fallaci supremo in tempore dessem.

pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque

praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra.

quaenam te genuit sola sub rupe leaena,

quod mare conceptum spumantibus exspuit undis,

quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Carybdis,

talia qui reddis pro dulci praemia uita?

si tibi non cordi fuerant conubia nostra,

saeua quod horrebas prisci praecepta parentis,

attamen in uestras potuisti ducere sedes,

quae tibi iucundo famularer serua labore,

candida permulcens liquidis vestigia lymphis,

purpureaue tuum consternens veste cubile.

sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris,

externata malo, quae nullis sensibus auctae

nec missas audire queunt nec reddere voces?

ille autem prope iam mediis versatur in undis,

nec quisquam apparet vacua mortalis in alga.

sic nimis insultans extremo tempore saeva

fors etiam nostris inuidit questibus auris.

Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo

Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,

indomito nec dira ferens stipendia tauro

perfidus in Cretam religasset navita funem,

nec malus hic celans dulci crudelia forma

consilia in nostris requiesset sedibus hospes!

nam quo me referam? quali spe perdita nitor?

Idaeosne petam montes? at gurgite lato

discernens ponti truculentum dividit aequor.

an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui

respersum iuvenem fraterna caede secuta?

coniugis an fido consoler memet amore?

quine fugit lentos incurvans gurgite remos?

praeterea nullo colitur sola insula tecto,

nec patet egressus pelagi cingentibus undis.

nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,

omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.

non tamen ante mihi languescent lumina morte,

nec prius a fesso secedent corpore sensus,

quam iustam a diuis exposcam prodita multam

caelestumque fidem postrema comprecer hora.

quare facta uirum multantes vindice poena

Eumenides, quibus anguino redimita capillo

frons exspirantis praeportat pectoris iras,

huc huc adventate, meas audite querellas,

quas ego, vae misera, extremis proferre medullis

cogor inops, ardens, amenti caeca furore.

quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo,

vos nolite pati nostrum vanescere luctum,

sed quali solam Theseus me mente reliquit,

tali mente, deae, funestet seque suosque.'

has postquam maesto profudit pectore uoces,

supplicium saevis exposcens anxia factis,

annuit inuicto caelestum numine rector;

quo motu tellus atque horrida contremuerunt

aequora concussitque micantia sidera mundus.

ipse autem caeca mentem caligine Theseus

consitus oblito dimisit pectore cuncta,

quae mandata prius constanti mente tenebat,

dulcia nec maesto sustollens signa parenti

sospitem Erechtheum se ostendit visere portum.

namque ferunt olim, classi cum moenia divae

linquentem gnatum ventis concrederet Aegeus,

talia complexum iuveni mandata dedisse:

' gnate mihi longa iucundior unice vita,

gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus,

reddite in extrema nuper mihi fine senectae,

quandoquidem fortuna mea ac tua fervida virtus

eripit inuito mihi te, cui languida nondum

lumina sunt gnati cara saturata figura,

non ego te gaudens laetanti pectore mittam,

nec te ferre sinam fortunae signa secundae,

sed primum multas expromam mente querellas,

canitiem terra atque infuso pulvere foedans,

inde infecta uago suspendam lintea malo,

nostros ut luctus nostraeque incendia mentis

carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera.

quod tibi si sancti concesserit incola Itoni,

quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei

annuit, ut tauri respergas sanguine dextram,

tum vero facito ut memori tibi condita corde

haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas;

ut simul ac nostros invisent lumina collis,

funestam antennae deponant undique vestem,

candidaque intorti sustollant vela rudentes,

quam primum cernens ut laeta gaudia mente

agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.'

haec mandata prius constanti mente tenentem

Thesea ceu pulsae ventorum flamine nubes

aereum nivei montis liquere cacumen.

at pater, ut summa prospectum ex arce petebat,

anxia in assiduos absumens lumina fletus,

cum primum infecti conspexit lintea ueli,

praecipitem sese scopulorum e vertice iecit,

amissum credens immiti Thesea fato.

sic funesta domus ingressus tecta paterna

morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum

obtulerat mente immemori, talem ipse recepit.

quae tum prospectans cedentem maesta carinam

multiplices animo voluebat saucia curas.

at parte ex alia florens volitabat Iacchus

cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis,

te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore.

. . . . . . . . . . .

quae tum alacres passim lymphata mente furebant

euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes.

harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos,

pars e divolso iactabant membra iuvenco,

pars sese tortis serpentibus incingebant,

pars obscura cavis celebrabant orgia cistis,

orgia quae frustra cupiunt audire profani;

plangebant aliae proceris tympana palmis,

aut tereti tenvis tinnitus aere ciebant;

multis raucisonos efflabant cornua bombos

barbaraque horribili stridebat tibia cantu.

talibus amplifice vestis decorata figuris

puluinar complexa suo velabat amictu.

quae postquam cupide spectando Thessala pubes

expleta est, sanctis coepit decedere divis.

hic, qualis flatu placidum mare matutino

horrificans Zephyrus proclivas incitat undas,

Aurora exoriente vagi sub limina Solis,

quae tarde primum clementi flamine pulsae

procedunt leviterque sonant plangore cachinni,

post vento crescente magis magis increbescunt,

purpureaque procul nantes ab luce refulgent:

sic tum vestibuli linquentes regia tecta

ad se quisque vago passim pede discedebant.

quorum post abitum princeps e vertice Pelei

advenit Chiron portans siluestria dona:

nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis

montibus ora creat, quos propter fluminis undas

aura parit flores tepidi fecunda Favoni,

hos indistinctis plexos tulit ipse corollis,

quo permulsa domus iucundo risit odore.

confestim Penios adest, viridantia Tempe,

Tempe, quae silvae cingunt super impendentes,

Minosim linquens doris celebranda choreis,

non vacuos: namque ille tulit radicitus altas

fagos ac recto proceras stipite laurus,

non sine nutanti platano lentaque sorore

flammati Phaethontis et aerea cupressu.

haec circum sedes late contexta locauit,

vestibulum ut molli velatum fronde vireret.

post hunc consequitur sollerti corde Prometheus,

extenuata gerens veteris vestigia poenae,

quam quondam silici restrictus membra catena

persoluit pendens e verticibus praeruptis.

inde pater diuum sancta cum coniuge natisque

advenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens

unigenamque simul cultricem montibus Idri:

Pelea nam tecum pariter soror aspernata est,

nec Thetidis taedas voluit celebrare iugales.

qui postquam niveis flexerunt sedibus artus

large multiplici constructae sunt dape mensae,

cum interea infirmo quatientes corpora motu

veridicos Parcae coeperunt edere cantus.

his corpus tremulum complectens undique vestis

candida purpurea talos incinxerat ora,

at roseae niveo residebant vertice vittae,

aeternumque manus carpebant rite laborem.

laeua colum molli lana retinebat amictum,

dextera tum leviter deducens fila supinis

formabat digitis, tum prono in pollice torquens

libratum tereti versabat turbine fusum,

atque ita decerpens aequabat semper opus dens,

laneaque aridulis haerebant morsa labellis,

quae prius in leui fuerant exstantia filo:

ante pedes autem candentis mollia lanae

vellera uirgati custodibant calathisci.

haec tum clarisona pellentes vellera voce

talia divino fuderunt carmine fata,

carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas.

o decus eximium magnis virtutibus augens,

Emathiae tutamen, Opis carissime nato,

accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores,

veridicum oraclum: sed uos, quae fata sequuntur,

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

adveniet tibi iam portans optata maritis

Hesperus, adveniet fausto cum sidere coniunx,

quae tibi flexanimo mentem perfundat amore,

languidulosque paret tecum coniungere somnos,

leuia substernens robusto bracchia collo.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

nulla domus tales umquam contexit amores,

nullus amor tali coniunxit foedere amantes,

qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

nascetur vobis expers terroris Achilles,

hostibus haud tergo, sed forti pectore notus,

qui persaepe vago victor certamine cursus

flammea praeuertet celeris vestigia ceruae.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

non illi quisquam bello se conferet heros,

cum Phrygii Teucro manabunt sanguine

Troicaque obsidens longinquo moenia bello,

periuri Pelopis vastabit tertius heres.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

illius egregias virtutes claraque facta

saepe fatebuntur gnatorum in funere matres,

cum incultum cano solvent a uertice crinem,

putridaque infirmis variabunt pectora palmis.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

namque velut densas praecerpens messor aristas

sole sub ardenti flauentia demetit arua,

Troiugenum infesto prosternet corpora ferro.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

testis erit magnis virtutibus unda Scamandri,

quae passim rapido diffunditur Hellesponto,

cuius iter caesis angustans corporum aceruis

alta tepefaciet permixta flumina caede.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

denique testis erit morti quoque reddita praeda,

cum teres excelso coaceruatum aggere bustum

excipiet niveos perculsae virginis artus.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis

urbis Dardaniae Neptunia solvere uincla,

alta Polyxenia madefient caede sepulcra;

quae, velut ancipiti succumbens victima ferro,

proiciet truncum summisso poplite corpus.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

quare agite optatos animi coniungite amores.

accipiat coniunx felici foedere diuam,

dedatur cupido iam dudum nupta marito.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

non illam nutrix orienti luce revisens

hesterno collum poterit circumdare filo,

anxia nec mater discordis maesta puellae

secubitu caros mittet sperare nepotes.

currite ducentes subtegmina, currite, fusi.

talia praefantes quondam felicia Pelei

carmina divino cecinerunt pectore Parcae.

praesentes namque ante domos invisere castas

heroum, et sese mortali ostendere coetu,

caelicolae nondum spreta pietate solebant.

saepe pater divum templo in fulgente reuisens,

annua cum festis venissent sacra diebus,

conspexit terra centum procumbere tauros.

saepe uagus Liber Parnasi vertice summo

Thyiadas effusis evantis crinibus egit,

cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes

acciperent laeti divum fumantibus aris.

saepe in letifero belli certamine Mauors

aut rapidi Tritonis era aut Amarunsia virgo

armatas hominum est praesens hortata cateruas.

sed postquam tellus scelere est imbuta nefando

iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt,

perfudere manus fraterno sanguine fratres,

destitit extinctos gnatus lugere parentes,

optauit genitor primaeui funera nati,

liber ut innuptae poteretur flore novercae,

ignaro mater substernens se impia nato

impia non verita est diuos scelerare penates.

omnia fanda nefanda malo permixta furore

iustificam nobis mentem avertere deorum.

quare nec talis dignantur visere coetus,

nec se contingi patiuntur lumine claro.

Poem 65

Etsi me assiduo confectum cura dolore

sevocat a doctis, Ortale, virginibus,

nec potis est dulcis Musarum expromere fetus

mens animi, tantis fluctuat ipsa malis--

namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris

pallidulum manans alluit unda pedem,

Troia Rhoeteo quem subter litore tellus

ereptum nostris obterit ex oculis.

. . . . . . . .

numquam ego te, vita frater amabilior,

aspiciam posthac? at certe semper amabo,

semper maesta tua carmina morte canam,

qualia sub densis ramorum concinit umbris

Daulias, absumpti fata gemens Ityli--

sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto

haec expressa tibi carmina Battiadae,

ne tua dicta vagis nequiquam credita ventis

effluxisse meo forte putes animo,

ut missum sponsi furtivo munere malum

procurrit casto virginis e gremio,

quod miserae oblitae molli sub veste locatum,

dum adventu matris prosilit, excutitur,

atque illud prono praeceps agitur decursu,

huic manat tristi conscius ore rubor.

Poem 66

Omnia qui magni dispexit lumina mundi,

qui stellarum ortus comperit atque obitus,

flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,

ut cedant certis sidera temporibus,

ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans

dulcis amor gyro deuocet aereo:

idem me ille Conon caelesti in limine uidit

e Beroniceo uertice caesariem

fulgentem clare, quam multis illa dearum

leuia protendens brachia pollicita est,

qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo

uastatum finis iuerat Assyrios,

dulcia nocturnae portans uestigia rixae,

quam de uirgineis gesserat exuuiis.

estne nouis nuptis odio Venus? anne parentum

frustrantur falsis gaudia lacrimulis,

ubertim thalami quas intra limina fundunt?

non, ita me diui, uera gemunt, iuerint.

id mea me multis docuit regina querellis

inuisente nouo proelia torua uiro.

et tu non orbum luxti deserta cubile,

sed fratris cari flebile discidium?

quam penitus maestas exedit cura medullas!

ut tibi tunc toto pectore sollicitae

sensibus ereptis mens excidit! at ego certe

cognoram a parua uirgine magnanimam.

anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es

coniugium, quod non fortior ausit alis?

sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta est!

Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!

quis te mutauit tantus deus? an quod amantes

non longe a caro corpore abesse uolunt?

atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis

non sine taurino sanguine pollicita es,

si reditum tetulisset. is haut in tempore longo

captam Asiam Aegypti finibus addiderat.

quis ego pro factis caelesti reddita coetu

pristina uota nouo munere dissoluo.

inuita, o regina, tuo de uertice cessi,

inuita: adiuro teque tuumque caput,

digna ferat quod si quis inaniter adiurarit:

sed qui se ferro postulet esse parem?

ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris

progenies Thiae clara superuehitur,

cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus

per medium classi barbara nauit Athon.

quid facient crines, cum ferro talia cedant?

Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,

et qui principio sub terra quaerere uenas

institit ac ferri stringere duritiem!

abiunctae paulo ante comae mea fata sorores

lugebant, cum se Memnonis Aethiopis

unigena impellens nutantibus aera pennis

obtulit Arsinoes Locridis ales equos,

isque per aetherias me tollens auolat umbras

et Veneris casto collocat in gremio.

ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat

Graiia Canopitis incola litoribus.

hi dii uen ibi uario ne solum in lumine caeli

ex Ariadnaeis aurea temporibus

fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus

deuotae flaui uerticis exuuiae,

uuidulam a fluctu cedentem ad templa deum me

sidus in antiquis diua nouum posuit.

Virginis et saeui contingens namque Leonis

lumina, Callisto iuncta Lycaoniae,

uertor in occasum, tardum dux ante Booten,

qui uix sero alto mergitur Oceano.

sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum,

lux autem canae Tethyi restituit

( pace tua fari hic liceat, Ramnusia uirgo,

namque ego non ullo uera timore tegam,

nec si me infestis discerpent sidera dictis,

condita quin ueri pectoris euoluam),

non his tam laetor rebus, quam me afore semper,

afore me a dominae uertice discrucior,

quicum ego, dum uirgo quondam fuit omnibus expers

unguentis, una milia multa bibi.

nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda,

non prius unanimis corpora coniugibus

tradite nudantes reiecta ueste papillas,

quam iucunda mihi munera libet onyx,

uester onyx, casto colitis quae iura cubili.

sed quae se impuro dedit adulterio,

illius a mala dona leuis bibat irrita puluis:

namque ego ab indignis praemia nulla peto.

sed magis, o nuptae, semper concordia uestras,

semper amor sedes incolat assiduus.

tu uero, regina, tuens cum sidera diuam

placabis festis luminibus Venerem,

unguinis expertem non siris esse tuam me,

sed potius largis affice muneribus.

sidera corruerint utinam! coma regia fiam,

proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!

Poem 67

O dulci iucunda uiro, iucunda parenti,

salue, teque bona Iuppiter auctet ope,

ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne

olim, cum sedes ipse senex tenuit,

quamque ferunt rursus gnato seruisse maligne,

postquam es porrecto facta marita sene.

dic agedum nobis, quare mutata feraris

in dominum ueterem deseruisse fidem.

' Non ( ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum)

culpa mea est, quamquam dicitur esse mea,

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:

uerum istius populi ianua qui te facit,

qui quacumque aliquid reperitur non bene factum

ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.'

Non istuc satis est uno te dicere uerbo.

sed facere ut quiuis sentiat et uideat.

' Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat?'

Nos uolumus: nobis dicere ne dubita.

' Primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis,

falsum est. non illam uir prior attigerit,

languidior tenera cui pendens sicula beta.

numquam se mediam sustulit ad tunicam;

sed pater illius gnati uiolasse cubile

dicitur et miseram conscelerasse domum,

siue quod impia mens caeco flagrabat amore,

seu quod iners sterili semine natus erat,

ut quaerendum unde foret neruosius illud,

quod posset zonam soluere uirgineam.'

Egregium narras mira pietate parentem.

qui ipse sui gnati minxerit in gremium.

Atqui non solum hoc dicit se cognitum habere

Brixia Cycneae supposita speculae,

flauus quam molli praecurrit flumine Mella,

Brixia Veronae mater amata meae,

sed de Postumio et Corneli narrat amore,

cum quibus illa malum fecit adulterium.

dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti,

cui numquam domini limine abesse licet,

nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo

tantum operire soles aut aperire domum?

saepe illam audiui furtiua uoce loquentem

solam cum ancillis haec sua flagitia,

nomine dicentem quos diximus, utpote quae mi

speraret nec linguam esse nec auriculam.

praeterea addebat quendam, quem dicere nolo

nomine, ne tollat rubra supercilia.

longus homo est, magnas cui lites intulit olim

falsum mendaci uentre puerperium.'

Poem 68

Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo

conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium,

naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis

subleuem et a mortis limine restituam,

quem neque sancta Venus molli requiescere somno

desertum in lecto caelibe perpetitur,

nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae

oblectant, cum mens anxia peruigilat:

id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum,

muneraque et Musarum hinc petis et Veneris.

sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani,

neu me odisse putes hospitis officium,

accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,

ne amplius a misero dona beata petas.

tempore quo primum uestis mihi tradita pura est,

iucundum cum aetas florida uer ageret,

multa satis lusi: non est dea nescia nostri,

quae dulcem curis miscet amaritiem.

sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors

abstulit. o misero frater adempte mihi,

tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,

tecum una tota est nostra sepulta domus,

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

cuius ego interitu tota de mente fugaui

haec studia atque omnes delicias animi.

quare, quod scribis Veronae turpe Catullo

esse, quod hic quisquis de meliore nota

frigida deserto tepefactet membra cubili,

id, Mani, non est turpe, magis miserum est.

ignosces igitur si, quae mihi luctus ademit,

haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.

nam, quod scriptorum non magna est copia apud me,

hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus,

illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas;

huc una ex multis capsula me sequitur.

quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna

id facere aut animo non satis ingenuo,

quod tibi non utriusque petenti copia posta est:

ultro ego deferrem, copia siqua foret.

Non possum reticere, deae, qua me Allius in re

iuuerit aut quantis iuuerit officiis,

ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas

illius hoc caeca nocte tegat studium:

sed dicam uobis, uos porro dicite multis

milibus et facite haec carta loquatur anus.

. . . . . . . .

notescatque magis mortuus atque magis,

nec tenuem texens sublimis aranea telam

in deserto Alli nomine opus faciat.

nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,

scitis, et in quo me torruerit genere,

cum tantum arderem quantum Trinacria rupes

lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,

maesta neque assiduo tabescere lumina fletu

cessarent. tristique imbre madere genae.

qualis in aerii perlucens uertice montis

riuus muscoso prosilit e lapide,

qui cum de prona praeceps est ualle uolutus,

per medium densi transit iter populi,

dulce uiatori lasso in sudore leuamen,

cum grauis exustos aestus hiulcat agros:

hic, uelut in nigro iactatis turbine nautis

lenius aspirans aura secunda uenit

iam prece Pollucis, iam Castoris implorata,

tale fuit nobis Allius auxilium.

is clausum lato patefecit limite campum,

isque domum nobis isque dedit dominae,

ad quam communes exerceremus amores.

quo mea se molli candida diua pede

intulit et trito fulgentem in limine plantam

innixa arguta constituit solea,

coniugis ut quondam flagrans aduenit amore

Protesilaeam Laodamia domum

inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro

hostia caelestis pacificasset eros.

nil mihi tam ualde placeat, Ramnusia uirgo,

quod temere inuitis suscipiatur eris.

quam ieiuna pium desiderat ara cruorem,

docta est amisso Laudamia uiro,

coniugis ante coacta noui dimittere collum,

quam ueniens una atque altera rursus hiems

noctibus in longis auidum saturasset amorem,

posset ut abrupto uiuere coniugio,

quod scibant Parcae non longo tempore abesse,

si miles muros isset ad Iliacos.

nam tum Helenae raptu primores Argiuorum

coeperat ad sese Troia ciere uiros,

Troia ( nefas!) commune sepulcrum Asiae Europaeque,

Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis,

quaene etiam nostro letum miserabile fratri

attulit. ei misero frater adempte mihi

ei misero fratri iucundum lumen ademptum,

tecum una tota est nostra sepulta domus,

omnia tecum una perierunt gaudia nostra,

quae tuus in uita dulcis alebat amor.

quem nunc tam longe non inter nota sepulcra

nec prope cognatos compositum cineres,

sed Troia obscena, Troia infelice sepultum

detinet extremo terra aliena solo.

ad quam tum properans fertur undique pubes

Graecae penetralis deseruisse focos,

ne Paris abducta gauisus libera moecha

otia pacato degeret in thalamo.

quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia,

ereptum est uita dulcius atque anima

coniugium: tanto te absorbens uertice amoris

aestus in abruptum detulerat barathrum,

quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum

siccare emulsa pingue palude solum,

quod quondam caesis montis fodisse medullis

audit falsiparens Amphitryoniades,

tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta

perculit imperio deterioris eri,

pluribus ut caeli tereretur ianua diuis,

Hebe nec longa uirginitate foret.

sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,

qui tamen indomitam ferre iugum docuit.

nam nec tam carum confecto aetate parenti

una caput seri nata nepotis alit,

qui cum diuitiis uix tandem iuuentus auitis

nomen testatas intulit in tabulas,

impia derisi gentilis gaudia tollens,

suscitat a cano uolturium capiti:

nec tantum niueo gauisa est ulla columbo

compar, quae multo dicitur improbius

oscula mordenti semper decerpere rostro,

quam quae praecipue multiuola est mulier.

sed tu horum magnos uicisti sola furores,

ut semel es flauo conciliata uiro.

aut nihil aut paulum cui tum concedere digna

lux mea se nostrum contulit in gremium,

quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido

fulgebat crocina candidus in tunica.

quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,

rara uerecundae furta feremus erae

ne nimium simus stultorum more molesti.

saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,

coniugis in culpa flagrantem concoquit iram,

noscens omniuoli plurima furta Iouis.

atqui nec diuis homines componier aequum est,

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

ingratum tremuli tolle parentis onus.

nec tamen illa mihi dextra deducta paterna

fragrantem Assyrio uenit odore domum,

sed furtiua dedit mira munuscula nocte,

ipsius ex ipso dempta uiri gremio.

quare illud satis est, si nobis is datur unis

quem lapide illa dies candidiore notat.

hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus

pro multis, Alli, redditur officiis,

ne uestrum scabra tangat rubigine nomen

haec atque illa dies atque alia atque alia.

huc addent diui quam plurima, quae Themis olim

antiquis solita est munera ferre piis.

sitis felices et tu simul et tua uita,

et domus in qua lusimus et domina,

et qui principio nobis terram dedit aufert,

a quo sunt primo omnia nata bona,

et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,

lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est.

Poem 69

Noli admirari quare tibi femina nulla,

Rufe, velit tenerum supposuisse femur,

non si illam rarae labefactes munere vestis

aut perluciduli deliciis lapidis.

laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur

valle sub alarum trux habitare caper.

hunc metuunt omnes; neque mirum: nam mala valdest

bestia, nec quicum bella puella cubet.

quare aut crudelem nasorum interfice pestem,

aut admirari desine cur fugiant.

Poem 70

Nulli se dicit mulier mea nubere malle

quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.

dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,

in vento et rapida scribere oportet aqua.

Poem 71

Si cui iure bono sacer alarum obstitit hircus,

aut si quem merito tarda podagra secat.

Aemulus iste tuus, qui vestrem exercet amorem,

mirifice est a te nactus utrumque malum.

Nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:

illam affligit odore, ipse perit podagra.

Poem 72

Dicebas quondam solum te nosse Catullum,

Lesbia, nec prae me velle tenere Iouem.

dilexi tum te non tantum ut vulgus amicam,

sed pater ut gnatos diligit et generos.

nunc te cognovi: quare etsi impensius uror,

multo mi tamen es vilior et levior.

qui potis est, inquis? quod amantem iniuria talis

cogit amare magis, sed bene velle minus.

Poem 73

Desine de quoquam quicquam bene velle mereri

aut aliquem fieri posse putare pium.

Omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne

prodest, immo etiam taedet obestque magis;

ut mihi, quem nemo gravius nec acerbius urget,

quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.

Poem 74

Gellius audierat patruum obiurgare solere,

si quis delicias diceret aut faceret.

Hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam

uxorem, et patruum reddidit Arpocratem.

Quod voluit fecit: nam, quamuis irrumet ipsum

nunc patruum, verbum non faciet patruus.

Poem 75

Huc est mens deducta tua mea, Lesbia, culpa

atque ita se officio perdidit ipsa suo,

ut iam nec bene velle queat tibi, si optima fias,

nec desistere amare, omnia si facias.

Poem 76

Siqua recordanti benefacta prior voluptas

est homini, cum se cogitat esse pium,

nec sanctum violasse fidem, nec foedere nullo

divum ad fallendos numine abusum homines,

multa parata manent in longa aetate, Catulle,

ex hoc ingrato gaudia amore tibi.

Nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt

aut facere, haec a te dictaque factaque sunt.

Omnia quae ingratae perierunt credita menti.

Quare iam te cur amplius excrucies?

Quin tu animo offirmas atque istinc te ipse reducis,

et dis invitis desinis esse miser?

Difficile est longum subito deponere amorem,

difficile est, verum hoc qualubet eficias:

una salus haec est, hoc est tibi pervincendum,

hoc facias, sive id non pote sive pote.

O di, si vestrum est misereri, aut si quibus umquam

extremam iam ipsa in morte tulistis opem,

me miserum aspicite et, si vitam puriter egi,

eripite hanc pestem perniciemque mihi,

quae mihi subrepens imos ut torpor in artus

expulit ex omni pectore laetitias.

Non iam illud quaero, contra me ut diligat illa,

aut, quod non potis est, esse pudica velit:

ipse valere opto et taetrum hunc deponere morbum.

O di, redite mi hoc pro pietate mea.

Poem 77

Rufe, mihi frustra ac nequiquam credite amice

( frustra? immo magno cum pretio atque malo),

sicine subrepsti mi, atque intestina perurens

ei misero eripuisti omnia nostra bona?

eripuisti, heu heu nostrae crudele venenum

vitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.

Poem 78

Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx

alterius, lepidus filius alterius.

Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,

cum puero ut bello bella puella cubet.

Gallus homo est stultus, nec se videt esse maritum,

qui patruus patrui monstret adulterium.

Poem 79

Lesbius est pulcer. quid ni? quem Lesbia malit

quam te cum tota gente, Catulle, tua.

sed tamen hic pulcer vendat cum gente Catullum,

si tria natorum suavia reppererit.

Poem 80

Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella

hiberna fiant candidiora nive,

mane domo cum exis et cum te octava quiete

e molli longo suscitat hora die?

nescio quid certe est: an vere fama susurrat

grandia te medii tenta vorare viri?

sic certe est: clamant Victoris rupta miselli

ilia, et emulso labra notata sero.

Poem 81

Nemone in tanto potuit populo esse, Iuventi,

bellus homo, quem tu diligere inciperes.

praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri

hospes inavrata palladior statua,

qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis

audes, et nescis quod facinus facias?

Poem 82

Quinti, si tibi vis oculos debere Catullum

aut aliud si quid carius est oculis,

eripere ei noli, multo quod carius illi

est oculis seu quid carius est oculis.

Poem 83

Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit:

haec illi fatuo maxima laetitia est.

mule, nihil sentis? si nostri oblita taceret,

sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,

non solum meminit, sed, quae multo acrior est res,

irata est. hoc est, uritur et loquitur.

Poem 84

Chommoda dicebat, si quando commoda vellet

dicere, et insidias Arrius hinsidias,

et tum mirifice sperabat se esse locutum,

cum quantum poterat dixerat hinsidias.

Credo, sic mater, sic liber avunculus eius,

sic maternus avus dixerat atque avia.

Hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:

audibant eadem haec leniter et leviter,

nec sibi postilla metuebant talia verba,

cum subito affertur nuntius horribilis:

Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,

iam non Ionios esse sed Hionios.

Poem 85

Odi et amo. Quare id faciam, fortasse requiris.

nescio, sed fieri sentio et excrucior.

Poem 86

Quintia formosa est multis. mihi candida, longa,

recta est: haec ego sic singula confiteor.

totum illud formosa nego: nam nulla venustas,

nulla in tam magno est corpore mica salis.

Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est,

tum omnibus una omnis surripuit Veneres.

Poem 87

Nulla potest mulier tantum se dicere amatam

vere, quantum a me Lesbia amata mea est.

Nulla fides ullo fuit umquam foedere tanta,

quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.

Poem 88

Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore

prurit, et abiectis pervigilat tunicis?

quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?

ecquid scis quantum suscipiat sceleris?

suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys

nec genitor Nympharum abluit Oceanus:

nam nihil est quicquam sceleris, quo prodeat ultra,

non si demisso se ipse voret capite.

Poem 89

Gellius est tenuis: quid ni? cui tam bona mater

tamque valens vivat tamque venusta soror

tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis

cognatis, quare is desinat esse macer?

qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,

quantumuis quare sit macer invenies.

Poem 90

Nascatur magus ex Gelli matrisque nefando

coniugio et discat Persicum aruspicium:

nam magus ex matre et gnato gignatur oportet,

si vera est Persarum impia religio,

gratus ut accepto veneretur carmine divos

omentum in flamma pingue liquefaciens.

Poem 91

Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum

in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,

quod te cognossem bene constantemue putarem

aut posse a turpi mentem inhibere probro;

sed neque quod matrem nec germanam esse videbam

hanc tibi, cuius me magnus edebat amor.

et quamuis tecum multo coniungerer usu,

non satis id causae credideram esse tibi.

tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni

culpa est, in quacumque est aliquid sceleris.

Poem 92

Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam

de me: Lesbia me dispeream nisi amat.

quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam

assidue, verum dispeream nisi amo.

Poem 93

Nil nimium studeo, Caesar, tibi velle placere,

nec scire utrum sis albus an ater homo.

Poem 94

Mentula moechatur. Moechatur mentula? Certe.

Hoc est quod dicunt: ipsa olera olla legit.

Poem 95

Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem

quam coepta est nonamque edita post hiemem,

milia cum interea quingenta Hortensius uno

. . . . . . . . .

Zmyrna cavas Satrachi penitus mittetur ad undas,

Zmyrnam cana diu saecula pervoluent.

at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam

et laxas scombris saepe dabunt tunicas.

Poem 96

Si quicquam mutis gratum acceptumve sepulcris

accidere a nostro, Calve, dolore potest,

quo desiderio veteres renovamus amores

atque olim missas flemus amicitias,

certe non tanto mors immatura dolori est

Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.

Poem 97

Non ( ita me di ament) quicquam referre putaui,

utrumne os an culum olfacerem Aemilio.

nilo mundius hoc, nihiloque immundius illud,

verum etiam culus mundior et melior:

nam sine dentibus est. hic dentis sesquipedalis,

gingiuas vero ploxeni habet ueteris,

praeterea rictum qualem diffissus in aestu

meientis mulae cunnus habere solet.

hic futuit multas et se facit esse venustum,

et non pistrino traditur atque asino?

quem siqua attingit, non illam posse putemus

aegroti culum lingere carnificis?

Poem 98

In te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,

id quod verbosis dicitur et fatuis.

ista cum lingua, si usus veniat tibi, possis

culos et crepidas lingere carpatinas.

Si nos omnino vis omnes perdere, Victi,

hiscas: omnino quod cupis efficies.

Poem 99

Surripui tibi, dum ludis, mellite Iuventi,

suaviolum dulci dulcius ambrosia.

verum id non impune tuli: namque amplius horam

suffixum in summa me memini esse cruce,

dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis

tantillum vestrae demere saevitiae.

nam simul id factum est, multis diluta labella

guttis abstersisti omnibus articulis,

ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,

tamquam commictae spurca saliva lupae.

praeterea infesto miserum me tradere amori

non cessasti omnique excruciare modo,

ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud

suaviolum tristi tristius elleboro.

quam quoniam poenam misero proponis amori,

numquam iam posthac basia surripiam.

Poem 100

Caelius Aufillenum et Quintius Aufillenam

flos Veronensum depereunt iuvenum,

hic fratrem, ille sororem. hoc est, quod dicitur, illud

fraternum vere dulce sodalicium.

cui faveam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis

perspecta ex igni est unica amicitia,

cum vesana meas torreret flamma medullas.

sis felix, Caeli, sis in amore potens.

Poem 101

Multas per gentes et multa per aequora vectus

advenio has miseras, frater, ad inferias,

ut te postremo donarem munere mortis

et mutam nequiquam alloquerer cinerem.

Quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum.

Heu miser indigne frater adempte mihi,

nunc tamen interea haec, prisco quae more parentum

tradita sunt tristi munere ad inferias,

accipe fraterno multum manantia fletu,

atque in perpetuum, frater, ave atque vale.

Poem 102

Si quicquam tacito commissum est fido ab amico,

cuius sit penitus nota fides animi,

meque esse inuenies illorum iure sacratum,

Corneli, et factum me esse puta Arpocratem.

Poem 103

Aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,

deinde esto quamuis saevus et indomitus:

aut, si te nummi delectant, desine quaeso

leno esse atque idem saeuus et indomitus.

Poem 104

Credis me potuisse meae maledicere vitae?

Ambobus mihi quae carior est oculis?

Non potui, nec, si possem, tam perdite amarem

Sed tu cum Tappone omnia monstra facis.

Poem 105

Mentula conatur Pipleium scandere montem:

Musae furcillis praecipitem eiciunt.

Poem 106

Cum puero bello praeconem qui videt esse,

quid credat, nisi se vendere discupere?

Poem 107

Si quicquam cupido optantique optigit umquam

insperanti, hoc est gratum animo proprie.

Quare hoc est gratum nobis quoque carius auro

quod te restituis, Lesbia, mi cupido.

Restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te

nobis. O lucem candidiore nota!

Quis me uno vivit felicior aut magis hac est

optandus vita dicere quis poterit?

Poem 108

Si, Comini, populi arbitrio tua cana senectus

spurcata impuris moribus intereat,

non equidem dubito quin primum inimica bonorum

lingua exsecta avido sit data vulturio,

effossos oculos voret atro gutture coruus,

intestina canes, cetera membra lupi.

Poem 109

Iucundum, mea vita, mihi proponis amorem

hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.

di magni, facite ut vere promittere possit,

atque id sincere dicat et ex animo,

ut liceat nobis tota perducere vita

aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.

Poem 110

Aufillena, bonae semper laudantur amicae:

accipiunt pretium, quae facere instituunt.

tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,

quod nec das et fers saepe, facis facinus.

aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,

Aufillena, fuit: sed data corripere

fraudando officiis, plus quam meretricis auarae

quae sese toto corpore prostituit.

Poem 111

Aufillena, viro contentam vivere solo,

nuptarum laus ex laudibus eximiis:

sed cuivis quamuis potius succumbere par est,

quam matrem fratres efficere ex patruo…

Poem 112

Multus homo es, Naso, neque tecum multus homo qui

descendit, Naso, multus es et pathicus.

Poem 113

Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant

Maeciliam: facto consule nunc iterum

manserunt duo, sed creverunt milia in unum

singula. fecundum semen adulterio.

Poem 114

Firmanus saltu non falso Mentula dives

fertur, qui tot res in se habet egregias,

aucupium omne genus, piscis, prata, arua ferasque.

nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.

quare concedo sit diues, dum omnia desint.

saltum laudemus, dum modo ipse egeat.

Poem 115

Mentula habet instar triginta iugera prati,

quadraginta arui: cetera sunt maria.

cur non divitiis Croesum superare potis sit,

uno qui in saltu tot bona possideat,

prata arua ingentes silvas saltusque paludesque

usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?

omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,

non homo, sed vero mentula magna minax.

Poem 116

Saepe tibi studioso animo venante requirens

carmina uti possem mittere Battiadae,

qui te lenirem nobis, neu conarere

tela infesta meum mittere in usque caput,

hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem,

Gelli, nec nostras hic ualuisse preces.

contra nos tela ista tua evitabimus amitha

at fixus nostris tu dabis supplicium.

Retrieved from "https://wiki.dickinson.edu/index.php?title=Catullus&oldid=36524"