From Dickinson College Wiki
Jump to navigation Jump to search
Go back to list of Catullus' poems
Contents
1 Poem 61
1.1 Collis o Heliconii 1.2 cultor, Vraniae genus, 1.3 qui rapis teneram ad virum 1.4 virginem, o Hymenaee Hymen, 1.5 o Hymen Hymenaee; 1.6 cinge tempora floribus 1.7 suave olentis amaraci, 1.8 flammeum cape laetus, huc 1.9 huc veni, niveo gerens 1.10 luteum pede soccum; 1.11 excitusque hilari die, 1.12 nuptialia concinens 1.13 voce carmina tinnula, 1.14 pelle humum pedibus, manu 1.15 pineam quate taedam. 1.16 namque Iunia Manlio, 1.17 qualis Idalium colens 1.18 venit ad Phrygium Venus 1.19 iudicem, bona cum bona 1.20 nubet alite uirgo, 1.21 floridis velut enitens 1.22 myrtus Asia ramulis 1.23 quos Hamadryades deae 1.24 ludicrum sibi roscido 1.25 nutriunt umore. 1.26 quare age, huc aditum ferens, 1.27 perge linquere Thespiae 1.28 rupis Aonios specus, 1.29 nympha quos super irrigat 1.30 frigerans Aganippe. 1.31 ac domum dominam uoca 1.32 coniugis cupidam novi, 1.33 mentem amore revinciens, 1.34 ut tenax hedera huc et huc 1.35 arborem implicat errans. 1.36 vosque item simul, integrae 1.37 virgines, quibus advenit 1.38 par dies, agite in modum 1.39 dicite, o Hymenaee Hymen, 1.40 o Hymen Hymenaee. 1.41 ut libentius, audiens 1.42 se citarier ad suum 1.43 munus, huc aditum ferat 1.44 dux bonae Veneris, boni 1.45 coniugator amoris. 1.46 quis deus magis est ama- 1.47 tis petendus amantibus? 1.48 quem colent homines magis 1.49 caelitum, o Hymenaee Hymen, 1.50 o Hymen Hymenaee? 1.51 te suis tremulus parens 1.52 inuocat, tibi uirgines 1.53 zonula solvunt sinus, 1.54 te timens cupida novos 1.55 captat aure maritus. 1.56 tu fero iuveni in manus 1.57 floridam ipse puellulam 1.58 dedis a gremio suae 1.59 matris, o Hymenaee Hymen, 1.60 o Hymen Hymenaee. 1.61 nil potest sine te Venus, 1.62 fama quod bona comprobet, 1.63 commodi capere, at potest 1.64 te volente. quis huic deo 1.65 compararier ausit? 1.66 nulla quit sine te domus 1.67 liberos dare, nec parens 1.68 stirpe nitier; ac potest 1.69 te volente. quis huic deo 1.70 compararier ausit? 1.71 quae tuis careat sacris, 1.72 non queat dare praesides 1.73 terra finibus: at queat 1.74 te volente. quis huic deo 1.75 compararier ausit? 1.76 claustra pandite ianuae. 1.77 virgo adest. viden ut faces 1.78 splendidas quatiunt comas? 1.79 . . . . . . . . 1.80 . . . . . . 1.81 . . . . . . . . 1.82 . . . . . . . . 1.83 tardet ingenuus pudor. 1.84 quem tamen magis audiens, 1.85 flet quod ire necesse est. 1.86 flere desine. non tibi Au- 1.87 runculeia periculum est, 1.88 ne qua femina pulcrior 1.89 clarum ab Oceano diem 1.90 viderit venientem. 1.91 talis in vario solet 1.92 diuitis domini hortulo 1.93 stare flos hyacinthinus. 1.94 sed moraris, abit dies. 1.95 prodeas nova nupta. 1.96 prodeas nova nupta, si 1.97 iam videtur, et audias 1.98 nostra verba. viden? faces aureas quatiunt comas: 1.99 prodeas nova nupta. 1.100 non tuus levis in mala 1.101 deditus uir adultera, 1.102 probra turpia persequens, 1.103 a tuis teneris volet 1.104 secubare papillis, 1.105 lenta sed velut adsitas 1.106 vitis implicat arbores, 1.107 implicabitur in tuum 1.108 complexum. sed abit dies: 1.109 prodeas nova nupta. 1.110 o cubile, quod omnibus 1.111 . . . . . . . 1.112 . . . . . . . 1.113 . . . . . . . 1.114 candido pede lecti, 1.115 quae tuo veniunt ero, 1.116 quanta gaudia, quae vaga 1.117 nocte, quae medio die 1.118 gaudeat! sed abit dies: 1.119 prodeas noua nupta. 1.120 tollite, o pueri, faces: 1.121 flammeum video venire. 1.122 ite concinite in modum 1.123 ' io Hymen Hymenaee io, 1.124 io Hymen Hymenaee.' 1.125 ne diu taceat procax 1.126 Fescennina iocatio, 1.127 nec nuces pueris neget 1.128 desertum domini audiens 1.129 concubinus amorem. 1.130 da nuces pueris, iners 1.131 concubine! satis diu 1.132 lusisti nucibus: lubet 1.133 iam seruire Talasio. 1.134 concubine, nuces da. 1.135 sordebant tibi villicae, 1.136 concubine, hodie atque heri: 1.137 nunc tuum cinerarius 1.138 tondet os. miser a miser 1.139 concubine, nuces da. 1.140 diceris male te a tuis 1.141 unguentate glabris marite 1.142 abstinere, sed abstine. 1.143 io Hymen Hymenaee io, 1.144 io Hymen Hymenaee. 1.145 scimus haec tibi quae licent 1.146 sola cognita, sed marito 1.147 ista non eadem licent. 1.148 io Hymen Hymenaee io, 1.149 io Hymen Hymenaee. 1.150 nupta, tu quoque quae tuus 1.151 vir petet caue ne neges, 1.152 ni petitum aliunde eat. 1.153 io Hymen Hymenaee io, 1.154 io Hymen Hymenaee. 1.155 en tibi domus ut potens 1.156 et beata viri tui, 1.157 quae tibi sine serviat 1.158 ( io Hymen Hymenaee io, 1.159 io Hymen Hymenaee) 1.160 usque dum tremulum movens 1.161 cana tempus anilitas 1.162 omnia omnibus annuit. 1.163 io Hymen Hymenaee io, 1.164 io Hymen Hymenaee. 1.165 transfer omine cum bono 1.166 limen aureolos pedes, 1.167 rasilemque subi forem. 1.168 io Hymen Hymenaee io, 1.169 io Hymen Hymenaee. 1.170 aspice intus ut accubans 1.171 vir tuus Tyrio in toro 1.172 totus immineat tibi. 1.173 io Hymen Hymenaee io, 1.174 io Hymen Hymenaee. 1.175 illi non minus ac tibi 1.176 pectore uritur intimo 1.177 flamma, sed penite magis. 1.178 io Hymen Hymenaee io, 1.179 io Hymen Hymenaee. 1.180 mitte brachiolum teres, 1.181 praetextate, puellulae: 1.182 iam cubile adeat uiri. 1.183 io Hymen Hymenaee io, 1.184 io Hymen Hymenaee. 1.185 vos bonae senibus viris 1.186 cognitae bene feminae, 1.187 collocate puellulam. 1.188 io Hymen Hymenaee io, 1.189 io Hymen Hymenaee. 1.190 iam licet venias, marite: 1.191 uxor in thalamo tibi est, 1.192 ore floridulo nitens, 1.193 alba parthenice velut 1.194 luteumve papauer. 1.195 at, marite, ita me iuvent 1.196 caelites, nihilo minus 1.197 pulcer es, neque te Venus 1.198 neglegit. sed abit dies: 1.199 perge, ne remorare. 1.200 non diu remoratus es: 1.201 iam uenis. bona te Venus 1.202 iuverit, quoniam palam 1.203 quod cupis cupis, et bonum 1.204 non abscondis amorem. 1.205 ille pulveris Africi 1.206 siderumque micantium 1.207 subducat numerum prius, 1.208 qui uestri numerare volt 1.209 multa milia ludi. 1.210 ludite ut lubet, et brevi 1.211 liberos date. non decet 1.212 tam vetus sine liberis 1.213 nomen esse, sed indidem 1.214 semper ingenerari. 1.215 Torquatus volo parvulus 1.216 matris e gremio suae 1.217 porrigens teneras manus 1.218 dulce rideat ad patrem 1.219 semihiante labello. 1.220 sit suo similis patri 1.221 Manlio et facile insciis 1.222 noscitetur ab omnibus, 1.223 et pudicitiam suae 1.224 matris indicet ore. 1.225 talis illius a bona 1.226 matre laus genus approbet, 1.227 qualis unica ab optima 1.228 matre Telemacho manet 1.229 fama Penelopeo. 1.230 claudite ostia, virgines: 1.231 lusimus satis. at boni 1.232 coniuges, bene uivite et 1.233 munere assiduo ualentem 1.234 exercete iuventam.
2 Poem 62
2.1 Vesper adest, iuvenes, consurgite: Vesper Olympo 2.2 exspectata diu vix tandem lumina tollit. 2.3 surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas, 2.4 iam veniet virgo, iam dicetur hymenaeus. 2.5 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.6 Cernitis, innuptae, iuvenes? consurgite contra; 2.7 nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes. 2.8 sic certest; viden ut perniciter exsiluere? 2.9 non temere exsiluere, canent quod vincere par est. 2.10 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.11 non facilis nobis, aequales, palma parata est: 2.12 aspicite, innuptae secum ut meditata requirunt. 2.13 non frustra meditantur: habent memorabile quod sit; 2.14 nec mirum, penitus quae tota mente laborant. 2.15 nos alio mentes, alio divisimus aures; 2.16 iure igitur vincemur: amat victoria curam. 2.17 quare nunc animos saltem convertite vestros; 2.18 dicere iam incipient, iam respondere decebit. 2.19 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.20 Hespere, quis caelo fertur crudelior ignis? 2.21 qui natam possis complexu avellere matris, 2.22 complexu matris retinentem avellere natam, 2.23 et iuueni ardenti castam donare puellam. 2.24 quid faciunt hostes capta crudelius urbe? 2.25 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.26 Hespere, quis caelo lucet iucundior ignis? 2.27 qui desponsa tua firmes conubia flamma, 2.28 quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes, 2.29 nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor. 2.30 quid datur a diuis felici optatius hora? 2.31 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.32 Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam. 2.33 . . . . . . . . . 2.34 . . . . . . . . . . . 2.35 namque tuo adventu vigilat custodia semper, 2.36 nocte latent fures, quos idem saepe revertens, 2.37 Hespere, mutato comprendis nomine Eous 2.38 at lubet innuptis ficto te carpere questu. 2.39 quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt? 2.40 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.41 Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis, 2.42 ignotus pecori, nullo convolsus aratro, 2.43 quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber; 2.44 multi illum pueri, multae optavere puellae: 2.45 idem cum tenui carptus defloruit ungui, 2.46 nulli illum pueri, nullae optavere puellae: 2.47 sic virgo, dum intacta manet, dum cara suis est; 2.48 cum castum amisit polluto corpore florem, 2.49 nec pueris iucunda manet, nec cara puellis. 2.50 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.51 Ut vidua in nudo vitis quae nascitur aruo, 2.52 numquam se extollit, numquam mitem educat vuam, 2.53 sed tenerum prono deflectens pondere corpus 2.54 iam iam contingit summum radice flagellum; 2.55 hanc nulli agricolae, nulli coluere iuvenci: 2.56 at si forte eadem est ulmo coniuncta marito, 2.57 multi illam agricolae, multi coluere iuvenci: 2.58 sic virgo dum intacta manet, dum inculta senescit; 2.59 cum par conubium maturo tempore adepta est, 2.60 cara viro magis et minus est invisa parenti. 2.61 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! 2.62 Et tu ne pugna cum tali coniuge virgo. 2.63 non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse, 2.64 ipse pater cum matre, quibus parere necesse est. 2.65 virginitas non tota tua est, ex parte parentum est, 2.66 tertia pars patrest, pars est data tertia matri, 2.67 tertia sola tua est: noli pugnare duobus, 2.68 qui genero suo iura simul cum dote dederunt. 2.69 Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee!
3 Poem 63
3.1 Super alta vectus Attis celeri rate maria, 3.2 Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit, 3.3 adiitque opaca siluis redimita loca deae, 3.4 stimulatus ibi furenti rabie, vagus animis, 3.5 devolsit ili acuto sibi pondera silice, 3.6 itaque ut relicta sensit sibi membra sine viro, 3.7 etiam recente terrae sola sanguine maculans, 3.8 niveis citata cepit manibus leve typanum, 3.9 typanum tuum, Cybebe, tua, mater initia, 3.10 quatiensque terga tauri teneris cava digitis 3.11 canere haec suis adorta est tremebunda comitibus. 3.12 ' agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul, 3.13 simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora, 3.14 aliena quae petentes velut exules loca 3.15 sectam meam exsecutae duce me mihi comites 3.16 rapidum salum tulistis truculentaque pelagi 3.17 et corpus evirastis Veneris nimio odio; 3.18 hilarate erae citatis erroribus animum. 3.19 mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini 3.20 Phrygiam ad domum Cybebes, Phrygia ad nemora deae, 3.21 ubi cymbalum sonat vox, ubi tympana reboant, 3.22 tibicen ubi canit Phryx curuo grave calamo, 3.23 ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae, 3.24 ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant, 3.25 ubi suevit illa diuae volitare vaga cohors, 3.26 quo nos decet citatis celerare tripudiis.' 3.27 simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier, 3.28 thiasus repente linguis trepidantibus ululat, 3.29 leve tympanum remugit, cava cymbala recrepant. 3.30 viridem citus adit Idam properante pede chorus. 3.31 furibunda simul anhelans uaga vadit animam agens 3.32 comitata tympano Attis per opaca nemora dux, 3.33 veluti iuvenca vitans onus indomita iugi; 3.34 rapidae ducem sequuntur Gallae properipedem. 3.35 itaque, ut domum Cybebes tetigere lassulae, 3.36 nimio e labore somnum capiunt sine Cerere. 3.37 piger his labante languore oculos sopor operit; 3.38 abit in quiete molli rabidus furor animi. 3.39 sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis 3.40 lustravit aethera album, sola dura, mare ferum, 3.41 pepulitque noctis umbras vegetis sonipedibus, 3.42 ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit; 3.43 trepidante eum recepit dea Pasithea sinu. 3.44 ita de quiete molli rapida sine rabie 3.45 simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit, 3.46 liquidaque mente vidit sine quis ubique foret, 3.47 animo aestuante rusum reditum ad vada tetulit. 3.48 ibi maria uasta visens lacrimantibus oculis, 3.49 patriam allocuta maestast ita voce miseriter. 3.50 ' patria o mei creatrix, patria o mea genetrix, 3.51 ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae 3.52 famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem, 3.53 ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem, 3.54 et earum omnia adirem furibunda latibula, 3.55 ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor? 3.56 cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem, 3.57 rabie fera carens dum breve tempus animus est. 3.58 egone a mea remota haec ferar in nemora domo? 3.59 patria, bonis, amicis, genitoribus abero? 3.60 abero foro, palaestra, stadio et gyminasiis? 3.61 miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime. 3.62 quod enim genus figurast, ego non quod obierim? 3.63 ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer, 3.64 ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei: 3.65 mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida, 3.66 mihi floridis corollis redimita domus erat, 3.67 linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum. 3.68 ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar? 3.69 ego Maenas, ego mei pars, ego vir sterilis ero? 3.70 ego viridis algida Idae nive amicta loca colam? 3.71 ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus, 3.72 ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemorivagus? 3.73 iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.' 3.74 roseis ut huic labellis sonitus citus abiit 3.75 geminas deorum ad aures nova nuntia referens, 3.76 ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus 3.77 laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur. 3.78 ' agedum,' inquit ' age ferox i fac ut hunc furor agitet, 3.79 fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat, 3.80 mea libere nimis qui fugere imperia cupit. 3.81 age caede terga cauda, tua verbera patere, 3.82 fac cuncta mugienti fremitu loca retonent, 3.83 rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.' 3.84 ait haec minax Cybebe religatque iuga manu. 3.85 ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo, 3.86 vadit, fremit, refringit virgulta pede uago. 3.87 at ubi umida albicantis loca litoris adiit, 3.88 teneramque uidit Attin prope marmora pelagi, 3.89 facit impetum. illa demens fugit in nemora fera; 3.90 ibi semper omne vitae spatium famula fuit. 3.91 dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi, 3.92 procul a mea tuos sit furor omnis, era, domo: 3.93 alios age incitatos, alios age rabidos.
4 Poem 64
4.1 Peliaco quondam prognatae vertice pinus 4.2 dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas 4.3 Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos, 4.4 cum lecti iuvenes, Argivae robora pubis, 4.5 auratam optantes Colchis avertere pellem 4.6 ausi sunt vada salsa cita decurrere puppi, 4.7 caerula verrentes abiegnis aequora palmis. 4.8 diva quibus retinens in summis urbibus arces 4.9 ipsa levi fecit volitantem flamine currum, 4.10 pinea coniungens inflexae texta carinae. 4.11 illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten; 4.12 quae simul ac rostro ventosum proscidit aequor 4.13 tortaque remigio spumis incanuit unda, 4.14 emersere freti candenti e gurgite vultus 4.15 aequoreae monstrum Nereides admirantes. 4.16 illa, atque alia, viderunt luce marinas 4.17 mortales oculis nudato corpore Nymphas 4.18 nutricum tenus exstantes e gurgite cano. 4.19 tum Thetidis Peleus incensus fertur amore, 4.20 tum Thetis humanos non despexit hymenaeos, 4.21 tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit. 4.22 o nimis optato saeclorum tempore nati 4.23 heroes, salvete, deum genus! o bona matrum 4.24 progenies, salvete iter... 4.25 vos ego saepe, meo vos carmine compellabo. 4.26 teque adeo eximie taedis felicibus aucte, 4.27 Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse, 4.28 ipse suos divum genitor concessit amores; 4.29 tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine? 4.30 tene suam Tethys concessit ducere neptem, 4.31 Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem? 4.32 quae simul optatae finito tempore luces 4.33 aduenere, domum conventu tota frequentat 4.34 Thessalia, oppletur laetanti regia coetu: 4.35 dona ferunt prae se, declarant gaudia vultu. 4.36 deseritur Cieros, linquunt Pthiotica Tempe 4.37 Crannonisque domos ac moenia Larisaea, 4.38 Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant. 4.39 rura colit nemo, mollescunt colla iuvencis, 4.40 non humilis curuis purgatur vinea rastris, 4.41 non glebam prono conuellit vomere taurus, 4.42 non falx attenuat frondatorum arboris umbram, 4.43 squalida desertis rubigo infertur aratris. 4.44 ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit 4.45 regia, fulgenti splendent auro atque argento. 4.46 candet ebur soliis, collucent pocula mensae, 4.47 tota domus gaudet regali splendida gaza. 4.48 puluinar vero divae geniale locatur 4.49 sedibus in mediis, Indo quod dente politum 4.50 tincta tegit roseo conchyli purpura fuco. 4.51 haec vestis priscis hominum uariata figuris 4.52 heroum mira virtutes indicat arte. 4.53 namque fluentisono prospectans litore Diae, 4.54 Thesea cedentem celeri cum classe tuetur 4.55 indomitos in corde gerens Ariadna furores, 4.56 necdum etiam sese quae visit visere credit, 4.57 utpote fallaci quae tum primum excita somno 4.58 desertam in sola miseram se cernat harena. 4.59 immemor at iuvenis fugiens pellit uada remis, 4.60 irrita ventosae linquens promissa procellae. 4.61 quem procul ex alga maestis Minois ocellis, 4.62 saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu, 4.63 prospicit et magnis curarum fluctuat undis, 4.64 non flavo retinens subtilem vertice mitram, 4.65 non contecta levi uelatum pectus amictu, 4.66 non tereti strophio lactentis vincta papillas, 4.67 omnia quae toto delapsa e corpore passim 4.68 ipsius ante pedes fluctus salis alludebant. 4.69 sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus 4.70 illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu, 4.71 toto animo, tota pendebat perdita mente. 4.72 misera, assiduis quam luctibus externauit 4.73 spinosas Erycina serens in pectore curas, 4.74 illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus 4.75 egressus curuis e litoribus Piraei 4.76 attigit iniusti regis Gortynia templa. 4.77 nam perhibent olim crudeli peste coactam 4.78 Androgeoneae poenas exsoluere caedis 4.79 electos ivuenes simul et decus innuptarum 4.80 Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro. 4.81 quis angusta malis cum moenia uexarentur, 4.82 ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis 4.83 proicere optauit potius quam talia Cretam 4.84 funera Cecropiae nec funera portarentur. 4.85 atque ita nave leui nitens ac lenibus auris 4.86 magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas. 4.87 hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo 4.88 regia, quam suauis exspirans castus odores 4.89 lectulus in molli complexu matris alebat, 4.90 quales Eurotae praecingunt flumina myrtus 4.91 aurave distinctos educit verna colores, 4.92 non prius ex illo flagrantia declinauit 4.93 lumina, quam cuncto concepit corpore flammam 4.94 funditus atque imis exarsit tota medullis. 4.95 heu misere exagitans immiti corde furores 4.96 sancte puer, curis hominum qui gaudia misces, 4.97 quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum, 4.98 qualibus incensam iactastis mente puellam 4.99 fluctibus, in flavo saepe hospite suspirantem! 4.100 quantos illa tulit languenti corde timores! 4.101 quanto saepe magis fulgore expalluit auri, 4.102 cum saevum cupiens contra contendere monstrum 4.103 aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis! 4.104 non ingrata tamen frustra munuscula divis 4.105 promittens tacito succepit vota labello. 4.106 nam velut in summo quatientem brachia Tauro 4.107 quercum aut conigeram sudanti cortice pinum 4.108 indomitus turbo contorquens flamine robur, 4.109 eruit ( illa procul radicitus exturbata 4.110 prona cadit, late quaevis cumque obuia frangens,) 4.111 sic domito saeuum prostravit corpore Theseus 4.112 nequiquam vanis iactantem cornua ventis. 4.113 inde pedem sospes multa cum laude reflexit 4.114 errabunda regens tenui vestigia filo, 4.115 ne labyrintheis e flexibus egredientem 4.116 tecti frustraretur inobseruabilis error. 4.117 sed quid ego a primo digressus carmine plura 4.118 commemorem, ut linquens genitoris filia vultum, 4.119 ut consanguineae complexum, ut denique matris, 4.120 quae misera in gnata deperdita laeta 4.121 omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem: 4.122 venerit aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae 4.123 aut ut eam devinctam lumina somno 4.124 liquerit immemori discedens pectore coniunx? 4.125 saepe illam perhibent ardenti corde furentem 4.126 clarisonas imo fudisse e pectore voces, 4.127 ac tum praeruptos tristem conscendere montes, 4.128 unde aciem pelagi vastos protenderet aestus, 4.129 tum tremuli salis aduersas procurrere in undas 4.130 mollia nudatae tollentem tegmina surae, 4.131 atque haec extremis maestam dixisse querellis, 4.132 frigidulos udo singultus ore cientem: 4.133 ' sicine me patriis auectam, perfide, ab aris 4.134 perfide, deserto liquisti in litore, Theseu? 4.135 sicine discedens neglecto numine divum, 4.136 immemor a! devota domum periuria portas? 4.137 nullane res potuit crudelis flectere mentis 4.138 consilium? tibi nulla fuit clementia praesto, 4.139 immite ut nostri vellet miserescere pectus? 4.140 at non haec quondam blanda promissa dedisti 4.141 voce mihi, non haec miserae sperare iubebas, 4.142 sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos, 4.143 quae cuncta aereii discerpunt irrita uenti. 4.144 nunc iam nulla uiro iuranti femina credat, 4.145 nulla uiri speret sermones esse fideles; 4.146 quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci, 4.147 nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt: 4.148 sed simul ac cupidae mentis satiata libido est, 4.149 dicta nihil metuere, nihil periuria curant. 4.150 certe ego te in medio versantem turbine leti 4.151 eripui, et potius germanum amittere creui, 4.152 quam tibi fallaci supremo in tempore dessem. 4.153 pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque 4.154 praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra. 4.155 quaenam te genuit sola sub rupe leaena, 4.156 quod mare conceptum spumantibus exspuit undis, 4.157 quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Carybdis, 4.158 talia qui reddis pro dulci praemia uita? 4.159 si tibi non cordi fuerant conubia nostra, 4.160 saeua quod horrebas prisci praecepta parentis, 4.161 attamen in uestras potuisti ducere sedes, 4.162 quae tibi iucundo famularer serua labore, 4.163 candida permulcens liquidis vestigia lymphis, 4.164 purpureaue tuum consternens veste cubile. 4.165 sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris, 4.166 externata malo, quae nullis sensibus auctae 4.167 nec missas audire queunt nec reddere voces? 4.168 ille autem prope iam mediis versatur in undis, 4.169 nec quisquam apparet vacua mortalis in alga. 4.170 sic nimis insultans extremo tempore saeva 4.171 fors etiam nostris inuidit questibus auris. 4.172 Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo 4.173 Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes, 4.174 indomito nec dira ferens stipendia tauro 4.175 perfidus in Cretam religasset navita funem, 4.176 nec malus hic celans dulci crudelia forma 4.177 consilia in nostris requiesset sedibus hospes! 4.178 nam quo me referam? quali spe perdita nitor? 4.179 Idaeosne petam montes? at gurgite lato 4.180 discernens ponti truculentum dividit aequor. 4.181 an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui 4.182 respersum iuvenem fraterna caede secuta? 4.183 coniugis an fido consoler memet amore? 4.184 quine fugit lentos incurvans gurgite remos? 4.185 praeterea nullo colitur sola insula tecto, 4.186 nec patet egressus pelagi cingentibus undis. 4.187 nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta, 4.188 omnia sunt deserta, ostentant omnia letum. 4.189 non tamen ante mihi languescent lumina morte, 4.190 nec prius a fesso secedent corpore sensus, 4.191 quam iustam a diuis exposcam prodita multam 4.192 caelestumque fidem postrema comprecer hora. 4.193 quare facta uirum multantes vindice poena 4.194 Eumenides, quibus anguino redimita capillo 4.195 frons exspirantis praeportat pectoris iras, 4.196 huc huc adventate, meas audite querellas, 4.197 quas ego, vae misera, extremis proferre medullis 4.198 cogor inops, ardens, amenti caeca furore. 4.199 quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo, 4.200 vos nolite pati nostrum vanescere luctum, 4.201 sed quali solam Theseus me mente reliquit, 4.202 tali mente, deae, funestet seque suosque.' 4.203 has postquam maesto profudit pectore uoces, 4.204 supplicium saevis exposcens anxia factis, 4.205 annuit inuicto caelestum numine rector; 4.206 quo motu tellus atque horrida contremuerunt 4.207 aequora concussitque micantia sidera mundus. 4.208 ipse autem caeca mentem caligine Theseus 4.209 consitus oblito dimisit pectore cuncta, 4.210 quae mandata prius constanti mente tenebat, 4.211 dulcia nec maesto sustollens signa parenti 4.212 sospitem Erechtheum se ostendit visere portum. 4.213 namque ferunt olim, classi cum moenia divae 4.214 linquentem gnatum ventis concrederet Aegeus, 4.215 talia complexum iuveni mandata dedisse: 4.216 ' gnate mihi longa iucundior unice vita, 4.217 gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus, 4.218 reddite in extrema nuper mihi fine senectae, 4.219 quandoquidem fortuna mea ac tua fervida virtus 4.220 eripit inuito mihi te, cui languida nondum 4.221 lumina sunt gnati cara saturata figura, 4.222 non ego te gaudens laetanti pectore mittam, 4.223 nec te ferre sinam fortunae signa secundae, 4.224 sed primum multas expromam mente querellas, 4.225 canitiem terra atque infuso pulvere foedans, 4.226 inde infecta uago suspendam lintea malo, 4.227 nostros ut luctus nostraeque incendia mentis 4.228 carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera. 4.229 quod tibi si sancti concesserit incola Itoni, 4.230 quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei 4.231 annuit, ut tauri respergas sanguine dextram, 4.232 tum vero facito ut memori tibi condita corde 4.233 haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas; 4.234 ut simul ac nostros invisent lumina collis, 4.235 funestam antennae deponant undique vestem, 4.236 candidaque intorti sustollant vela rudentes, 4.237 quam primum cernens ut laeta gaudia mente 4.238 agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.' 4.239 haec mandata prius constanti mente tenentem 4.240 Thesea ceu pulsae ventorum flamine nubes 4.241 aereum nivei montis liquere cacumen. 4.242 at pater, ut summa prospectum ex arce petebat, 4.243 anxia in assiduos absumens lumina fletus, 4.244 cum primum infecti conspexit lintea ueli, 4.245 praecipitem sese scopulorum e vertice iecit, 4.246 amissum credens immiti Thesea fato. 4.247 sic funesta domus ingressus tecta paterna 4.248 morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum 4.249 obtulerat mente immemori, talem ipse recepit. 4.250 quae tum prospectans cedentem maesta carinam 4.251 multiplices animo voluebat saucia curas. 4.252 at parte ex alia florens volitabat Iacchus 4.253 cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis, 4.254 te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore. 4.255 . . . . . . . . . . . 4.256 quae tum alacres passim lymphata mente furebant 4.257 euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes. 4.258 harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos, 4.259 pars e divolso iactabant membra iuvenco, 4.260 pars sese tortis serpentibus incingebant, 4.261 pars obscura cavis celebrabant orgia cistis, 4.262 orgia quae frustra cupiunt audire profani; 4.263 plangebant aliae proceris tympana palmis, 4.264 aut tereti tenvis tinnitus aere ciebant; 4.265 multis raucisonos efflabant cornua bombos 4.266 barbaraque horribili stridebat tibia cantu. 4.267 talibus amplifice vestis decorata figuris 4.268 puluinar complexa suo velabat amictu. 4.269 quae postquam cupide spectando Thessala pubes 4.270 expleta est, sanctis coepit decedere divis. 4.271 hic, qualis flatu placidum mare matutino 4.272 horrificans Zephyrus proclivas incitat undas, 4.273 Aurora exoriente vagi sub limina Solis, 4.274 quae tarde primum clementi flamine pulsae 4.275 procedunt leviterque sonant plangore cachinni, 4.276 post vento crescente magis magis increbescunt, 4.277 purpureaque procul nantes ab luce refulgent: 4.278 sic tum vestibuli linquentes regia tecta 4.279 ad se quisque vago passim pede discedebant. 4.280 quorum post abitum princeps e vertice Pelei 4.281 advenit Chiron portans siluestria dona: 4.282 nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis 4.283 montibus ora creat, quos propter fluminis undas 4.284 aura parit flores tepidi fecunda Favoni, 4.285 hos indistinctis plexos tulit ipse corollis, 4.286 quo permulsa domus iucundo risit odore. 4.287 confestim Penios adest, viridantia Tempe, 4.288 Tempe, quae silvae cingunt super impendentes, 4.289 Minosim linquens doris celebranda choreis, 4.290 non vacuos: namque ille tulit radicitus altas 4.291 fagos ac recto proceras stipite laurus, 4.292 non sine nutanti platano lentaque sorore 4.293 flammati Phaethontis et aerea cupressu. 4.294 haec circum sedes late contexta locauit, 4.295 vestibulum ut molli velatum fronde vireret. 4.296 post hunc consequitur sollerti corde Prometheus, 4.297 extenuata gerens veteris vestigia poenae, 4.298 quam quondam silici restrictus membra catena 4.299 persoluit pendens e verticibus praeruptis. 4.300 inde pater diuum sancta cum coniuge natisque 4.301 advenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens 4.302 unigenamque simul cultricem montibus Idri: 4.303 Pelea nam tecum pariter soror aspernata est, 4.304 nec Thetidis taedas voluit celebrare iugales. 4.305 qui postquam niveis flexerunt sedibus artus 4.306 large multiplici constructae sunt dape mensae, 4.307 cum interea infirmo quatientes corpora motu 4.308 veridicos Parcae coeperunt edere cantus. 4.309 his corpus tremulum complectens undique vestis 4.310 candida purpurea talos incinxerat ora, 4.311 at roseae niveo residebant vertice vittae, 4.312 aeternumque manus carpebant rite laborem. 4.313 laeua colum molli lana retinebat amictum, 4.314 dextera tum leviter deducens fila supinis 4.315 formabat digitis, tum prono in pollice torquens 4.316 libratum tereti versabat turbine fusum, 4.317 atque ita decerpens aequabat semper opus dens, 4.318 laneaque aridulis haerebant morsa labellis, 4.319 quae prius in leui fuerant exstantia filo: 4.320 ante pedes autem candentis mollia lanae 4.321 vellera uirgati custodibant calathisci. 4.322 haec tum clarisona pellentes vellera voce 4.323 talia divino fuderunt carmine fata, 4.324 carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas. 4.325 o decus eximium magnis virtutibus augens, 4.326 Emathiae tutamen, Opis carissime nato, 4.327 accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores, 4.328 veridicum oraclum: sed uos, quae fata sequuntur, 4.329 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.330 adveniet tibi iam portans optata maritis 4.331 Hesperus, adveniet fausto cum sidere coniunx, 4.332 quae tibi flexanimo mentem perfundat amore, 4.333 languidulosque paret tecum coniungere somnos, 4.334 leuia substernens robusto bracchia collo. 4.335 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.336 nulla domus tales umquam contexit amores, 4.337 nullus amor tali coniunxit foedere amantes, 4.338 qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo. 4.339 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.340 nascetur vobis expers terroris Achilles, 4.341 hostibus haud tergo, sed forti pectore notus, 4.342 qui persaepe vago victor certamine cursus 4.343 flammea praeuertet celeris vestigia ceruae. 4.344 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.345 non illi quisquam bello se conferet heros, 4.346 cum Phrygii Teucro manabunt sanguine 4.347 Troicaque obsidens longinquo moenia bello, 4.348 periuri Pelopis vastabit tertius heres. 4.349 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.350 illius egregias virtutes claraque facta 4.351 saepe fatebuntur gnatorum in funere matres, 4.352 cum incultum cano solvent a uertice crinem, 4.353 putridaque infirmis variabunt pectora palmis. 4.354 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.355 namque velut densas praecerpens messor aristas 4.356 sole sub ardenti flauentia demetit arua, 4.357 Troiugenum infesto prosternet corpora ferro. 4.358 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.359 testis erit magnis virtutibus unda Scamandri, 4.360 quae passim rapido diffunditur Hellesponto, 4.361 cuius iter caesis angustans corporum aceruis 4.362 alta tepefaciet permixta flumina caede. 4.363 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.364 denique testis erit morti quoque reddita praeda, 4.365 cum teres excelso coaceruatum aggere bustum 4.366 excipiet niveos perculsae virginis artus. 4.367 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.368 nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis 4.369 urbis Dardaniae Neptunia solvere uincla, 4.370 alta Polyxenia madefient caede sepulcra; 4.371 quae, velut ancipiti succumbens victima ferro, 4.372 proiciet truncum summisso poplite corpus. 4.373 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.374 quare agite optatos animi coniungite amores. 4.375 accipiat coniunx felici foedere diuam, 4.376 dedatur cupido iam dudum nupta marito. 4.377 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.378 non illam nutrix orienti luce revisens 4.379 hesterno collum poterit circumdare filo, 4.380 anxia nec mater discordis maesta puellae 4.381 secubitu caros mittet sperare nepotes. 4.382 currite ducentes subtegmina, currite, fusi. 4.383 talia praefantes quondam felicia Pelei 4.384 carmina divino cecinerunt pectore Parcae. 4.385 praesentes namque ante domos invisere castas 4.386 heroum, et sese mortali ostendere coetu, 4.387 caelicolae nondum spreta pietate solebant. 4.388 saepe pater divum templo in fulgente reuisens, 4.389 annua cum festis venissent sacra diebus, 4.390 conspexit terra centum procumbere tauros. 4.391 saepe uagus Liber Parnasi vertice summo 4.392 Thyiadas effusis evantis crinibus egit, 4.393 cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes 4.394 acciperent laeti divum fumantibus aris. 4.395 saepe in letifero belli certamine Mauors 4.396 aut rapidi Tritonis era aut Amarunsia virgo 4.397 armatas hominum est praesens hortata cateruas. 4.398 sed postquam tellus scelere est imbuta nefando 4.399 iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt, 4.400 perfudere manus fraterno sanguine fratres, 4.401 destitit extinctos gnatus lugere parentes, 4.402 optauit genitor primaeui funera nati, 4.403 liber ut innuptae poteretur flore novercae, 4.404 ignaro mater substernens se impia nato 4.405 impia non verita est diuos scelerare penates. 4.406 omnia fanda nefanda malo permixta furore 4.407 iustificam nobis mentem avertere deorum. 4.408 quare nec talis dignantur visere coetus, 4.409 nec se contingi patiuntur lumine claro.
5 Poem 65
5.1 Etsi me assiduo confectum cura dolore 5.2 sevocat a doctis, Ortale, virginibus, 5.3 nec potis est dulcis Musarum expromere fetus 5.4 mens animi, tantis fluctuat ipsa malis-- 5.5 namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris 5.6 pallidulum manans alluit unda pedem, 5.7 Troia Rhoeteo quem subter litore tellus 5.8 ereptum nostris obterit ex oculis. 5.9 . . . . . . . . 5.10 numquam ego te, vita frater amabilior, 5.11 aspiciam posthac? at certe semper amabo, 5.12 semper maesta tua carmina morte canam, 5.13 qualia sub densis ramorum concinit umbris 5.14 Daulias, absumpti fata gemens Ityli-- 5.15 sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto 5.16 haec expressa tibi carmina Battiadae, 5.17 ne tua dicta vagis nequiquam credita ventis 5.18 effluxisse meo forte putes animo, 5.19 ut missum sponsi furtivo munere malum 5.20 procurrit casto virginis e gremio, 5.21 quod miserae oblitae molli sub veste locatum, 5.22 dum adventu matris prosilit, excutitur, 5.23 atque illud prono praeceps agitur decursu, 5.24 huic manat tristi conscius ore rubor.
6 Poem 66
6.1 Omnia qui magni dispexit lumina mundi, 6.2 qui stellarum ortus comperit atque obitus, 6.3 flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur, 6.4 ut cedant certis sidera temporibus, 6.5 ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans 6.6 dulcis amor gyro deuocet aereo: 6.7 idem me ille Conon caelesti in limine uidit 6.8 e Beroniceo uertice caesariem 6.9 fulgentem clare, quam multis illa dearum 6.10 leuia protendens brachia pollicita est, 6.11 qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo 6.12 uastatum finis iuerat Assyrios, 6.13 dulcia nocturnae portans uestigia rixae, 6.14 quam de uirgineis gesserat exuuiis. 6.15 estne nouis nuptis odio Venus? anne parentum 6.16 frustrantur falsis gaudia lacrimulis, 6.17 ubertim thalami quas intra limina fundunt? 6.18 non, ita me diui, uera gemunt, iuerint. 6.19 id mea me multis docuit regina querellis 6.20 inuisente nouo proelia torua uiro. 6.21 et tu non orbum luxti deserta cubile, 6.22 sed fratris cari flebile discidium? 6.23 quam penitus maestas exedit cura medullas! 6.24 ut tibi tunc toto pectore sollicitae 6.25 sensibus ereptis mens excidit! at ego certe 6.26 cognoram a parua uirgine magnanimam. 6.27 anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es 6.28 coniugium, quod non fortior ausit alis? 6.29 sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta est! 6.30 Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu! 6.31 quis te mutauit tantus deus? an quod amantes 6.32 non longe a caro corpore abesse uolunt? 6.33 atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis 6.34 non sine taurino sanguine pollicita es, 6.35 si reditum tetulisset. is haut in tempore longo 6.36 captam Asiam Aegypti finibus addiderat. 6.37 quis ego pro factis caelesti reddita coetu 6.38 pristina uota nouo munere dissoluo. 6.39 inuita, o regina, tuo de uertice cessi, 6.40 inuita: adiuro teque tuumque caput, 6.41 digna ferat quod si quis inaniter adiurarit: 6.42 sed qui se ferro postulet esse parem? 6.43 ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris 6.44 progenies Thiae clara superuehitur, 6.45 cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus 6.46 per medium classi barbara nauit Athon. 6.47 quid facient crines, cum ferro talia cedant? 6.48 Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat, 6.49 et qui principio sub terra quaerere uenas 6.50 institit ac ferri stringere duritiem! 6.51 abiunctae paulo ante comae mea fata sorores 6.52 lugebant, cum se Memnonis Aethiopis 6.53 unigena impellens nutantibus aera pennis 6.54 obtulit Arsinoes Locridis ales equos, 6.55 isque per aetherias me tollens auolat umbras 6.56 et Veneris casto collocat in gremio. 6.57 ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat 6.58 Graiia Canopitis incola litoribus. 6.59 hi dii uen ibi uario ne solum in lumine caeli 6.60 ex Ariadnaeis aurea temporibus 6.61 fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus 6.62 deuotae flaui uerticis exuuiae, 6.63 uuidulam a fluctu cedentem ad templa deum me 6.64 sidus in antiquis diua nouum posuit. 6.65 Virginis et saeui contingens namque Leonis 6.66 lumina, Callisto iuncta Lycaoniae, 6.67 uertor in occasum, tardum dux ante Booten, 6.68 qui uix sero alto mergitur Oceano. 6.69 sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum, 6.70 lux autem canae Tethyi restituit 6.71 ( pace tua fari hic liceat, Ramnusia uirgo, 6.72 namque ego non ullo uera timore tegam, 6.73 nec si me infestis discerpent sidera dictis, 6.74 condita quin ueri pectoris euoluam), 6.75 non his tam laetor rebus, quam me afore semper, 6.76 afore me a dominae uertice discrucior, 6.77 quicum ego, dum uirgo quondam fuit omnibus expers 6.78 unguentis, una milia multa bibi. 6.79 nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda, 6.80 non prius unanimis corpora coniugibus 6.81 tradite nudantes reiecta ueste papillas, 6.82 quam iucunda mihi munera libet onyx, 6.83 uester onyx, casto colitis quae iura cubili. 6.84 sed quae se impuro dedit adulterio, 6.85 illius a mala dona leuis bibat irrita puluis: 6.86 namque ego ab indignis praemia nulla peto. 6.87 sed magis, o nuptae, semper concordia uestras, 6.88 semper amor sedes incolat assiduus. 6.89 tu uero, regina, tuens cum sidera diuam 6.90 placabis festis luminibus Venerem, 6.91 unguinis expertem non siris esse tuam me, 6.92 sed potius largis affice muneribus. 6.93 sidera corruerint utinam! coma regia fiam, 6.94 proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!
7 Poem 67
7.1 O dulci iucunda uiro, iucunda parenti, 7.2 salue, teque bona Iuppiter auctet ope, 7.3 ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne 7.4 olim, cum sedes ipse senex tenuit, 7.5 quamque ferunt rursus gnato seruisse maligne, 7.6 postquam es porrecto facta marita sene. 7.7 dic agedum nobis, quare mutata feraris 7.8 in dominum ueterem deseruisse fidem. 7.9 ' Non ( ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum) 7.10 culpa mea est, quamquam dicitur esse mea, 7.11 nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam: 7.12 uerum istius populi ianua qui te facit, 7.13 qui quacumque aliquid reperitur non bene factum 7.14 ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.' 7.15 Non istuc satis est uno te dicere uerbo. 7.16 sed facere ut quiuis sentiat et uideat. 7.17 ' Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat?' 7.18 Nos uolumus: nobis dicere ne dubita. 7.19 ' Primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis, 7.20 falsum est. non illam uir prior attigerit, 7.21 languidior tenera cui pendens sicula beta. 7.22 numquam se mediam sustulit ad tunicam; 7.23 sed pater illius gnati uiolasse cubile 7.24 dicitur et miseram conscelerasse domum, 7.25 siue quod impia mens caeco flagrabat amore, 7.26 seu quod iners sterili semine natus erat, 7.27 ut quaerendum unde foret neruosius illud, 7.28 quod posset zonam soluere uirgineam.' 7.29 Egregium narras mira pietate parentem. 7.30 qui ipse sui gnati minxerit in gremium. 7.31 Atqui non solum hoc dicit se cognitum habere 7.32 Brixia Cycneae supposita speculae, 7.33 flauus quam molli praecurrit flumine Mella, 7.34 Brixia Veronae mater amata meae, 7.35 sed de Postumio et Corneli narrat amore, 7.36 cum quibus illa malum fecit adulterium. 7.37 dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti, 7.38 cui numquam domini limine abesse licet, 7.39 nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo 7.40 tantum operire soles aut aperire domum? 7.41 saepe illam audiui furtiua uoce loquentem 7.42 solam cum ancillis haec sua flagitia, 7.43 nomine dicentem quos diximus, utpote quae mi 7.44 speraret nec linguam esse nec auriculam. 7.45 praeterea addebat quendam, quem dicere nolo 7.46 nomine, ne tollat rubra supercilia. 7.47 longus homo est, magnas cui lites intulit olim 7.48 falsum mendaci uentre puerperium.'
8 Poem 68
8.1 Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo 8.2 conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium, 8.3 naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis 8.4 subleuem et a mortis limine restituam, 8.5 quem neque sancta Venus molli requiescere somno 8.6 desertum in lecto caelibe perpetitur, 8.7 nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae 8.8 oblectant, cum mens anxia peruigilat: 8.9 id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum, 8.10 muneraque et Musarum hinc petis et Veneris. 8.11 sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani, 8.12 neu me odisse putes hospitis officium, 8.13 accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse, 8.14 ne amplius a misero dona beata petas. 8.15 tempore quo primum uestis mihi tradita pura est, 8.16 iucundum cum aetas florida uer ageret, 8.17 multa satis lusi: non est dea nescia nostri, 8.18 quae dulcem curis miscet amaritiem. 8.19 sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors 8.20 abstulit. o misero frater adempte mihi, 8.21 tu mea tu moriens fregisti commoda, frater, 8.22 tecum una tota est nostra sepulta domus, 8.23 omnia tecum una perierunt gaudia nostra, 8.24 quae tuus in uita dulcis alebat amor. 8.25 cuius ego interitu tota de mente fugaui 8.26 haec studia atque omnes delicias animi. 8.27 quare, quod scribis Veronae turpe Catullo 8.28 esse, quod hic quisquis de meliore nota 8.29 frigida deserto tepefactet membra cubili, 8.30 id, Mani, non est turpe, magis miserum est. 8.31 ignosces igitur si, quae mihi luctus ademit, 8.32 haec tibi non tribuo munera, cum nequeo. 8.33 nam, quod scriptorum non magna est copia apud me, 8.34 hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus, 8.35 illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas; 8.36 huc una ex multis capsula me sequitur. 8.37 quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna 8.38 id facere aut animo non satis ingenuo, 8.39 quod tibi non utriusque petenti copia posta est: 8.40 ultro ego deferrem, copia siqua foret. 8.41 Non possum reticere, deae, qua me Allius in re 8.42 iuuerit aut quantis iuuerit officiis, 8.43 ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas 8.44 illius hoc caeca nocte tegat studium: 8.45 sed dicam uobis, uos porro dicite multis 8.46 milibus et facite haec carta loquatur anus. 8.47 . . . . . . . . 8.48 notescatque magis mortuus atque magis, 8.49 nec tenuem texens sublimis aranea telam 8.50 in deserto Alli nomine opus faciat. 8.51 nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam, 8.52 scitis, et in quo me torruerit genere, 8.53 cum tantum arderem quantum Trinacria rupes 8.54 lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis, 8.55 maesta neque assiduo tabescere lumina fletu 8.56 cessarent. tristique imbre madere genae. 8.57 qualis in aerii perlucens uertice montis 8.58 riuus muscoso prosilit e lapide, 8.59 qui cum de prona praeceps est ualle uolutus, 8.60 per medium densi transit iter populi, 8.61 dulce uiatori lasso in sudore leuamen, 8.62 cum grauis exustos aestus hiulcat agros: 8.63 hic, uelut in nigro iactatis turbine nautis 8.64 lenius aspirans aura secunda uenit 8.65 iam prece Pollucis, iam Castoris implorata, 8.66 tale fuit nobis Allius auxilium. 8.67 is clausum lato patefecit limite campum, 8.68 isque domum nobis isque dedit dominae, 8.69 ad quam communes exerceremus amores. 8.70 quo mea se molli candida diua pede 8.71 intulit et trito fulgentem in limine plantam 8.72 innixa arguta constituit solea, 8.73 coniugis ut quondam flagrans aduenit amore 8.74 Protesilaeam Laodamia domum 8.75 inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro 8.76 hostia caelestis pacificasset eros. 8.77 nil mihi tam ualde placeat, Ramnusia uirgo, 8.78 quod temere inuitis suscipiatur eris. 8.79 quam ieiuna pium desiderat ara cruorem, 8.80 docta est amisso Laudamia uiro, 8.81 coniugis ante coacta noui dimittere collum, 8.82 quam ueniens una atque altera rursus hiems 8.83 noctibus in longis auidum saturasset amorem, 8.84 posset ut abrupto uiuere coniugio, 8.85 quod scibant Parcae non longo tempore abesse, 8.86 si miles muros isset ad Iliacos. 8.87 nam tum Helenae raptu primores Argiuorum 8.88 coeperat ad sese Troia ciere uiros, 8.89 Troia ( nefas!) commune sepulcrum Asiae Europaeque, 8.90 Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis, 8.91 quaene etiam nostro letum miserabile fratri 8.92 attulit. ei misero frater adempte mihi 8.93 ei misero fratri iucundum lumen ademptum, 8.94 tecum una tota est nostra sepulta domus, 8.95 omnia tecum una perierunt gaudia nostra, 8.96 quae tuus in uita dulcis alebat amor. 8.97 quem nunc tam longe non inter nota sepulcra 8.98 nec prope cognatos compositum cineres, 8.99 sed Troia obscena, Troia infelice sepultum 8.100 detinet extremo terra aliena solo. 8.101 ad quam tum properans fertur undique pubes 8.102 Graecae penetralis deseruisse focos, 8.103 ne Paris abducta gauisus libera moecha 8.104 otia pacato degeret in thalamo. 8.105 quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia, 8.106 ereptum est uita dulcius atque anima 8.107 coniugium: tanto te absorbens uertice amoris 8.108 aestus in abruptum detulerat barathrum, 8.109 quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum 8.110 siccare emulsa pingue palude solum, 8.111 quod quondam caesis montis fodisse medullis 8.112 audit falsiparens Amphitryoniades, 8.113 tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta 8.114 perculit imperio deterioris eri, 8.115 pluribus ut caeli tereretur ianua diuis, 8.116 Hebe nec longa uirginitate foret. 8.117 sed tuus altus amor barathro fuit altior illo, 8.118 qui tamen indomitam ferre iugum docuit. 8.119 nam nec tam carum confecto aetate parenti 8.120 una caput seri nata nepotis alit, 8.121 qui cum diuitiis uix tandem iuuentus auitis 8.122 nomen testatas intulit in tabulas, 8.123 impia derisi gentilis gaudia tollens, 8.124 suscitat a cano uolturium capiti: 8.125 nec tantum niueo gauisa est ulla columbo 8.126 compar, quae multo dicitur improbius 8.127 oscula mordenti semper decerpere rostro, 8.128 quam quae praecipue multiuola est mulier. 8.129 sed tu horum magnos uicisti sola furores, 8.130 ut semel es flauo conciliata uiro. 8.131 aut nihil aut paulum cui tum concedere digna 8.132 lux mea se nostrum contulit in gremium, 8.133 quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido 8.134 fulgebat crocina candidus in tunica. 8.135 quae tamen etsi uno non est contenta Catullo, 8.136 rara uerecundae furta feremus erae 8.137 ne nimium simus stultorum more molesti. 8.138 saepe etiam Iuno, maxima caelicolum, 8.139 coniugis in culpa flagrantem concoquit iram, 8.140 noscens omniuoli plurima furta Iouis. 8.141 atqui nec diuis homines componier aequum est, 8.142 . . . . . . . . . . 8.143 . . . . . . . . . . 8.144 ingratum tremuli tolle parentis onus. 8.145 nec tamen illa mihi dextra deducta paterna 8.146 fragrantem Assyrio uenit odore domum, 8.147 sed furtiua dedit mira munuscula nocte, 8.148 ipsius ex ipso dempta uiri gremio. 8.149 quare illud satis est, si nobis is datur unis 8.150 quem lapide illa dies candidiore notat. 8.151 hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus 8.152 pro multis, Alli, redditur officiis, 8.153 ne uestrum scabra tangat rubigine nomen 8.154 haec atque illa dies atque alia atque alia. 8.155 huc addent diui quam plurima, quae Themis olim 8.156 antiquis solita est munera ferre piis. 8.157 sitis felices et tu simul et tua uita, 8.158 et domus in qua lusimus et domina, 8.159 et qui principio nobis terram dedit aufert, 8.160 a quo sunt primo omnia nata bona, 8.161 et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est, 8.162 lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est.
Poem 61 Collis o Heliconii cultor, Vraniae genus, qui rapis teneram ad virum virginem, o Hymenaee Hymen, o Hymen Hymenaee; cinge tempora floribus suave olentis amaraci, flammeum cape laetus, huc huc veni, niveo gerens luteum pede soccum; excitusque hilari die, nuptialia concinens voce carmina tinnula, pelle humum pedibus, manu pineam quate taedam. namque Iunia Manlio, qualis Idalium colens venit ad Phrygium Venus iudicem, bona cum bona nubet alite uirgo, floridis velut enitens myrtus Asia ramulis quos Hamadryades deae ludicrum sibi roscido nutriunt umore. quare age, huc aditum ferens, perge linquere Thespiae rupis Aonios specus, nympha quos super irrigat frigerans Aganippe. ac domum dominam uoca coniugis cupidam novi, mentem amore revinciens, ut tenax hedera huc et huc arborem implicat errans. vosque item simul, integrae virgines, quibus advenit par dies, agite in modum dicite, o Hymenaee Hymen, o Hymen Hymenaee. ut libentius, audiens se citarier ad suum munus, huc aditum ferat dux bonae Veneris, boni coniugator amoris. quis deus magis est ama- tis petendus amantibus? quem colent homines magis caelitum, o Hymenaee Hymen, o Hymen Hymenaee? te suis tremulus parens inuocat, tibi uirgines zonula solvunt sinus, te timens cupida novos captat aure maritus. tu fero iuveni in manus floridam ipse puellulam dedis a gremio suae matris, o Hymenaee Hymen, o Hymen Hymenaee. nil potest sine te Venus, fama quod bona comprobet, commodi capere, at potest te volente. quis huic deo compararier ausit? nulla quit sine te domus liberos dare, nec parens stirpe nitier; ac potest te volente. quis huic deo compararier ausit? quae tuis careat sacris, non queat dare praesides terra finibus: at queat te volente. quis huic deo compararier ausit? claustra pandite ianuae. virgo adest. viden ut faces splendidas quatiunt comas? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tardet ingenuus pudor. quem tamen magis audiens, flet quod ire necesse est. flere desine. non tibi Au- runculeia periculum est, ne qua femina pulcrior clarum ab Oceano diem viderit venientem. talis in vario solet diuitis domini hortulo stare flos hyacinthinus. sed moraris, abit dies. prodeas nova nupta. prodeas nova nupta, si iam videtur, et audias nostra verba. viden? faces aureas quatiunt comas: prodeas nova nupta. non tuus levis in mala deditus uir adultera, probra turpia persequens, a tuis teneris volet secubare papillis, lenta sed velut adsitas vitis implicat arbores, implicabitur in tuum complexum. sed abit dies: prodeas nova nupta. o cubile, quod omnibus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . candido pede lecti, quae tuo veniunt ero, quanta gaudia, quae vaga nocte, quae medio die gaudeat! sed abit dies: prodeas noua nupta. tollite, o pueri, faces: flammeum video venire. ite concinite in modum ' io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee.' ne diu taceat procax Fescennina iocatio, nec nuces pueris neget desertum domini audiens concubinus amorem. da nuces pueris, iners concubine! satis diu lusisti nucibus: lubet iam seruire Talasio. concubine, nuces da. sordebant tibi villicae, concubine, hodie atque heri: nunc tuum cinerarius tondet os. miser a miser concubine, nuces da. diceris male te a tuis unguentate glabris marite abstinere, sed abstine. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. scimus haec tibi quae licent sola cognita, sed marito ista non eadem licent. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. nupta, tu quoque quae tuus vir petet caue ne neges, ni petitum aliunde eat. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. en tibi domus ut potens et beata viri tui, quae tibi sine serviat ( io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee) usque dum tremulum movens cana tempus anilitas omnia omnibus annuit. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. transfer omine cum bono limen aureolos pedes, rasilemque subi forem. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. aspice intus ut accubans vir tuus Tyrio in toro totus immineat tibi. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. illi non minus ac tibi pectore uritur intimo flamma, sed penite magis. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. mitte brachiolum teres, praetextate, puellulae: iam cubile adeat uiri. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. vos bonae senibus viris cognitae bene feminae, collocate puellulam. io Hymen Hymenaee io, io Hymen Hymenaee. iam licet venias, marite: uxor in thalamo tibi est, ore floridulo nitens, alba parthenice velut luteumve papauer. at, marite, ita me iuvent caelites, nihilo minus pulcer es, neque te Venus neglegit. sed abit dies: perge, ne remorare. non diu remoratus es: iam uenis. bona te Venus iuverit, quoniam palam quod cupis cupis, et bonum non abscondis amorem. ille pulveris Africi siderumque micantium subducat numerum prius, qui uestri numerare volt multa milia ludi. ludite ut lubet, et brevi liberos date. non decet tam vetus sine liberis nomen esse, sed indidem semper ingenerari. Torquatus volo parvulus matris e gremio suae porrigens teneras manus dulce rideat ad patrem semihiante labello. sit suo similis patri Manlio et facile insciis noscitetur ab omnibus, et pudicitiam suae matris indicet ore. talis illius a bona matre laus genus approbet, qualis unica ab optima matre Telemacho manet fama Penelopeo. claudite ostia, virgines: lusimus satis. at boni coniuges, bene uivite et munere assiduo ualentem exercete iuventam. Poem 62 Vesper adest, iuvenes, consurgite: Vesper Olympo exspectata diu vix tandem lumina tollit. surgere iam tempus, iam pinguis linquere mensas, iam veniet virgo, iam dicetur hymenaeus. Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Cernitis, innuptae, iuvenes? consurgite contra; nimirum Oetaeos ostendit Noctifer ignes. sic certest; viden ut perniciter exsiluere? non temere exsiluere, canent quod vincere par est. Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! non facilis nobis, aequales, palma parata est: aspicite, innuptae secum ut meditata requirunt. non frustra meditantur: habent memorabile quod sit; nec mirum, penitus quae tota mente laborant. nos alio mentes, alio divisimus aures; iure igitur vincemur: amat victoria curam. quare nunc animos saltem convertite vestros; dicere iam incipient, iam respondere decebit. Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Hespere, quis caelo fertur crudelior ignis? qui natam possis complexu avellere matris, complexu matris retinentem avellere natam, et iuueni ardenti castam donare puellam. quid faciunt hostes capta crudelius urbe? Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Hespere, quis caelo lucet iucundior ignis? qui desponsa tua firmes conubia flamma, quae pepigere uiri, pepigerunt ante parentes, nec iunxere prius quam se tuus extulit ardor. quid datur a diuis felici optatius hora? Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Hesperus e nobis, aequales, abstulit unam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . namque tuo adventu vigilat custodia semper, nocte latent fures, quos idem saepe revertens, Hespere, mutato comprendis nomine Eous at lubet innuptis ficto te carpere questu. quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt? Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis, ignotus pecori, nullo convolsus aratro, quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber; multi illum pueri, multae optavere puellae: idem cum tenui carptus defloruit ungui, nulli illum pueri, nullae optavere puellae: sic virgo, dum intacta manet, dum cara suis est; cum castum amisit polluto corpore florem, nec pueris iucunda manet, nec cara puellis. Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Ut vidua in nudo vitis quae nascitur aruo, numquam se extollit, numquam mitem educat vuam, sed tenerum prono deflectens pondere corpus iam iam contingit summum radice flagellum; hanc nulli agricolae, nulli coluere iuvenci: at si forte eadem est ulmo coniuncta marito, multi illam agricolae, multi coluere iuvenci: sic virgo dum intacta manet, dum inculta senescit; cum par conubium maturo tempore adepta est, cara viro magis et minus est invisa parenti. Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Et tu ne pugna cum tali coniuge virgo. non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse, ipse pater cum matre, quibus parere necesse est. virginitas non tota tua est, ex parte parentum est, tertia pars patrest, pars est data tertia matri, tertia sola tua est: noli pugnare duobus, qui genero suo iura simul cum dote dederunt. Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee! Poem 63 Super alta vectus Attis celeri rate maria, Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit, adiitque opaca siluis redimita loca deae, stimulatus ibi furenti rabie, vagus animis, devolsit ili acuto sibi pondera silice, itaque ut relicta sensit sibi membra sine viro, etiam recente terrae sola sanguine maculans, niveis citata cepit manibus leve typanum, typanum tuum, Cybebe, tua, mater initia, quatiensque terga tauri teneris cava digitis canere haec suis adorta est tremebunda comitibus. ' agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul, simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora, aliena quae petentes velut exules loca sectam meam exsecutae duce me mihi comites rapidum salum tulistis truculentaque pelagi et corpus evirastis Veneris nimio odio; hilarate erae citatis erroribus animum. mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini Phrygiam ad domum Cybebes, Phrygia ad nemora deae, ubi cymbalum sonat vox, ubi tympana reboant, tibicen ubi canit Phryx curuo grave calamo, ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae, ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant, ubi suevit illa diuae volitare vaga cohors, quo nos decet citatis celerare tripudiis.' simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier, thiasus repente linguis trepidantibus ululat, leve tympanum remugit, cava cymbala recrepant. viridem citus adit Idam properante pede chorus. furibunda simul anhelans uaga vadit animam agens comitata tympano Attis per opaca nemora dux, veluti iuvenca vitans onus indomita iugi; rapidae ducem sequuntur Gallae properipedem. itaque, ut domum Cybebes tetigere lassulae, nimio e labore somnum capiunt sine Cerere. piger his labante languore oculos sopor operit; abit in quiete molli rabidus furor animi. sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis lustravit aethera album, sola dura, mare ferum, pepulitque noctis umbras vegetis sonipedibus, ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit; trepidante eum recepit dea Pasithea sinu. ita de quiete molli rapida sine rabie simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit, liquidaque mente vidit sine quis ubique foret, animo aestuante rusum reditum ad vada tetulit. ibi maria uasta visens lacrimantibus oculis, patriam allocuta maestast ita voce miseriter. ' patria o mei creatrix, patria o mea genetrix, ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem, ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem, et earum omnia adirem furibunda latibula, ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor? cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem, rabie fera carens dum breve tempus animus est. egone a mea remota haec ferar in nemora domo? patria, bonis, amicis, genitoribus abero? abero foro, palaestra, stadio et gyminasiis? miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime. quod enim genus figurast, ego non quod obierim? ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer, ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei: mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida, mihi floridis corollis redimita domus erat, linquendum ubi esset orto mihi Sole cubiculum. ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar? ego Maenas, ego mei pars, ego vir sterilis ero? ego viridis algida Idae nive amicta loca colam? ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus, ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemorivagus? iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.' roseis ut huic labellis sonitus citus abiit geminas deorum ad aures nova nuntia referens, ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur. ' agedum,' inquit ' age ferox i fac ut hunc furor agitet, fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat, mea libere nimis qui fugere imperia cupit. age caede terga cauda, tua verbera patere, fac cuncta mugienti fremitu loca retonent, rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.' ait haec minax Cybebe religatque iuga manu. ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo, vadit, fremit, refringit virgulta pede uago. at ubi umida albicantis loca litoris adiit, teneramque uidit Attin prope marmora pelagi, facit impetum. illa demens fugit in nemora fera; ibi semper omne vitae spatium famula fuit. dea, magna dea, Cybebe, dea domina Dindymi, procul a mea tuos sit furor omnis, era, domo: alios age incitatos, alios age rabidos. Poem 64 Peliaco quondam prognatae vertice pinus dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas Phasidos ad fluctus et fines Aeetaeos, cum lecti iuvenes, Argivae robora pubis, auratam optantes Colchis avertere pellem ausi sunt vada salsa cita decurrere puppi, caerula verrentes abiegnis aequora palmis. diva quibus retinens in summis urbibus arces ipsa levi fecit volitantem flamine currum, pinea coniungens inflexae texta carinae. illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten; quae simul ac rostro ventosum proscidit aequor tortaque remigio spumis incanuit unda, emersere freti candenti e gurgite vultus aequoreae monstrum Nereides admirantes. illa, atque alia, viderunt luce marinas mortales oculis nudato corpore Nymphas nutricum tenus exstantes e gurgite cano. tum Thetidis Peleus incensus fertur amore, tum Thetis humanos non despexit hymenaeos, tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit. o nimis optato saeclorum tempore nati heroes, salvete, deum genus! o bona matrum progenies, salvete iter... vos ego saepe, meo vos carmine compellabo. teque adeo eximie taedis felicibus aucte, Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse, ipse suos divum genitor concessit amores; tene Thetis tenuit pulcerrima Nereine? tene suam Tethys concessit ducere neptem, Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem? quae simul optatae finito tempore luces aduenere, domum conventu tota frequentat Thessalia, oppletur laetanti regia coetu: dona ferunt prae se, declarant gaudia vultu. deseritur Cieros, linquunt Pthiotica Tempe Crannonisque domos ac moenia Larisaea, Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant. rura colit nemo, mollescunt colla iuvencis, non humilis curuis purgatur vinea rastris, non glebam prono conuellit vomere taurus, non falx attenuat frondatorum arboris umbram, squalida desertis rubigo infertur aratris. ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit regia, fulgenti splendent auro atque argento. candet ebur soliis, collucent pocula mensae, tota domus gaudet regali splendida gaza. puluinar vero divae geniale locatur sedibus in mediis, Indo quod dente politum tincta tegit roseo conchyli purpura fuco. haec vestis priscis hominum uariata figuris heroum mira virtutes indicat arte. namque fluentisono prospectans litore Diae, Thesea cedentem celeri cum classe tuetur indomitos in corde gerens Ariadna furores, necdum etiam sese quae visit visere credit, utpote fallaci quae tum primum excita somno desertam in sola miseram se cernat harena. immemor at iuvenis fugiens pellit uada remis, irrita ventosae linquens promissa procellae. quem procul ex alga maestis Minois ocellis, saxea ut effigies bacchantis, prospicit, eheu, prospicit et magnis curarum fluctuat undis, non flavo retinens subtilem vertice mitram, non contecta levi uelatum pectus amictu, non tereti strophio lactentis vincta papillas, omnia quae toto delapsa e corpore passim ipsius ante pedes fluctus salis alludebant. sed neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu, toto animo, tota pendebat perdita mente. misera, assiduis quam luctibus externauit spinosas Erycina serens in pectore curas, illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus egressus curuis e litoribus Piraei attigit iniusti regis Gortynia templa. nam perhibent olim crudeli peste coactam Androgeoneae poenas exsoluere caedis electos ivuenes simul et decus innuptarum Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro. quis angusta malis cum moenia uexarentur, ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis proicere optauit potius quam talia Cretam funera Cecropiae nec funera portarentur. atque ita nave leui nitens ac lenibus auris magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas. hunc simul ac cupido conspexit lumine uirgo regia, quam suauis exspirans castus odores lectulus in molli complexu matris alebat, quales Eurotae praecingunt flumina myrtus aurave distinctos educit verna colores, non prius ex illo flagrantia declinauit lumina, quam cuncto concepit corpore flammam funditus atque imis exarsit tota medullis. heu misere exagitans immiti corde furores sancte puer, curis hominum qui gaudia misces, quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum, qualibus incensam iactastis mente puellam fluctibus, in flavo saepe hospite suspirantem! quantos illa tulit languenti corde timores! quanto saepe magis fulgore expalluit auri, cum saevum cupiens contra contendere monstrum aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis! non ingrata tamen frustra munuscula divis promittens tacito succepit vota labello. nam velut in summo quatientem brachia Tauro quercum aut conigeram sudanti cortice pinum indomitus turbo contorquens flamine robur, eruit ( illa procul radicitus exturbata prona cadit, late quaevis cumque obuia frangens,) sic domito saeuum prostravit corpore Theseus nequiquam vanis iactantem cornua ventis. inde pedem sospes multa cum laude reflexit errabunda regens tenui vestigia filo, ne labyrintheis e flexibus egredientem tecti frustraretur inobseruabilis error. sed quid ego a primo digressus carmine plura commemorem, ut linquens genitoris filia vultum, ut consanguineae complexum, ut denique matris, quae misera in gnata deperdita laeta omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem: venerit aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae aut ut eam devinctam lumina somno liquerit immemori discedens pectore coniunx? saepe illam perhibent ardenti corde furentem clarisonas imo fudisse e pectore voces, ac tum praeruptos tristem conscendere montes, unde aciem pelagi vastos protenderet aestus, tum tremuli salis aduersas procurrere in undas mollia nudatae tollentem tegmina surae, atque haec extremis maestam dixisse querellis, frigidulos udo singultus ore cientem: ' sicine me patriis auectam, perfide, ab aris perfide, deserto liquisti in litore, Theseu? sicine discedens neglecto numine divum, immemor a! devota domum periuria portas? nullane res potuit crudelis flectere mentis consilium? tibi nulla fuit clementia praesto, immite ut nostri vellet miserescere pectus? at non haec quondam blanda promissa dedisti voce mihi, non haec miserae sperare iubebas, sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos, quae cuncta aereii discerpunt irrita uenti. nunc iam nulla uiro iuranti femina credat, nulla uiri speret sermones esse fideles; quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci, nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt: sed simul ac cupidae mentis satiata libido est, dicta nihil metuere, nihil periuria curant. certe ego te in medio versantem turbine leti eripui, et potius germanum amittere creui, quam tibi fallaci supremo in tempore dessem. pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque praeda, neque iniacta tumulabor mortua terra. quaenam te genuit sola sub rupe leaena, quod mare conceptum spumantibus exspuit undis, quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Carybdis, talia qui reddis pro dulci praemia uita? si tibi non cordi fuerant conubia nostra, saeua quod horrebas prisci praecepta parentis, attamen in uestras potuisti ducere sedes, quae tibi iucundo famularer serua labore, candida permulcens liquidis vestigia lymphis, purpureaue tuum consternens veste cubile. sed quid ego ignaris nequiquam conquerar auris, externata malo, quae nullis sensibus auctae nec missas audire queunt nec reddere voces? ille autem prope iam mediis versatur in undis, nec quisquam apparet vacua mortalis in alga. sic nimis insultans extremo tempore saeva fors etiam nostris inuidit questibus auris. Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes, indomito nec dira ferens stipendia tauro perfidus in Cretam religasset navita funem, nec malus hic celans dulci crudelia forma consilia in nostris requiesset sedibus hospes! nam quo me referam? quali spe perdita nitor? Idaeosne petam montes? at gurgite lato discernens ponti truculentum dividit aequor. an patris auxilium sperem? quemne ipsa reliqui respersum iuvenem fraterna caede secuta? coniugis an fido consoler memet amore? quine fugit lentos incurvans gurgite remos? praeterea nullo colitur sola insula tecto, nec patet egressus pelagi cingentibus undis. nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta, omnia sunt deserta, ostentant omnia letum. non tamen ante mihi languescent lumina morte, nec prius a fesso secedent corpore sensus, quam iustam a diuis exposcam prodita multam caelestumque fidem postrema comprecer hora. quare facta uirum multantes vindice poena Eumenides, quibus anguino redimita capillo frons exspirantis praeportat pectoris iras, huc huc adventate, meas audite querellas, quas ego, vae misera, extremis proferre medullis cogor inops, ardens, amenti caeca furore. quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo, vos nolite pati nostrum vanescere luctum, sed quali solam Theseus me mente reliquit, tali mente, deae, funestet seque suosque.' has postquam maesto profudit pectore uoces, supplicium saevis exposcens anxia factis, annuit inuicto caelestum numine rector; quo motu tellus atque horrida contremuerunt aequora concussitque micantia sidera mundus. ipse autem caeca mentem caligine Theseus consitus oblito dimisit pectore cuncta, quae mandata prius constanti mente tenebat, dulcia nec maesto sustollens signa parenti sospitem Erechtheum se ostendit visere portum. namque ferunt olim, classi cum moenia divae linquentem gnatum ventis concrederet Aegeus, talia complexum iuveni mandata dedisse: ' gnate mihi longa iucundior unice vita, gnate, ego quem in dubios cogor dimittere casus, reddite in extrema nuper mihi fine senectae, quandoquidem fortuna mea ac tua fervida virtus eripit inuito mihi te, cui languida nondum lumina sunt gnati cara saturata figura, non ego te gaudens laetanti pectore mittam, nec te ferre sinam fortunae signa secundae, sed primum multas expromam mente querellas, canitiem terra atque infuso pulvere foedans, inde infecta uago suspendam lintea malo, nostros ut luctus nostraeque incendia mentis carbasus obscurata dicet ferrugine Hibera. quod tibi si sancti concesserit incola Itoni, quae nostrum genus ac sedes defendere Erecthei tum vero facito ut memori tibi condita corde haec uigeant mandata, nec ulla oblitteret aetas; ut simul ac nostros invisent lumina collis, funestam antennae deponant undique vestem, candidaque intorti sustollant vela rudentes, quam primum cernens ut laeta gaudia mente agnoscam, cum te reducem aetas prospera sistet.' haec mandata prius constanti mente tenentem Thesea ceu pulsae ventorum flamine nubes aereum nivei montis liquere cacumen. at pater, ut summa prospectum ex arce petebat, anxia in assiduos absumens lumina fletus, cum primum infecti conspexit lintea ueli, praecipitem sese scopulorum e vertice iecit, amissum credens immiti Thesea fato. sic funesta domus ingressus tecta paterna morte ferox Theseus, qualem Minoidi luctum obtulerat mente immemori, talem ipse recepit. quae tum prospectans cedentem maesta carinam multiplices animo voluebat saucia curas. at parte ex alia florens volitabat Iacchus cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis, te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore. . . . . . . . . . . . quae tum alacres passim lymphata mente furebant euhoe bacchantes, euhoe capita inflectentes. harum pars tecta quatiebant cuspide thyrsos, pars e divolso iactabant membra iuvenco, pars sese tortis serpentibus incingebant, pars obscura cavis celebrabant orgia cistis, orgia quae frustra cupiunt audire profani; plangebant aliae proceris tympana palmis, aut tereti tenvis tinnitus aere ciebant; multis raucisonos efflabant cornua bombos barbaraque horribili stridebat tibia cantu. talibus amplifice vestis decorata figuris puluinar complexa suo velabat amictu. quae postquam cupide spectando Thessala pubes expleta est, sanctis coepit decedere divis. hic, qualis flatu placidum mare matutino horrificans Zephyrus proclivas incitat undas, Aurora exoriente vagi sub limina Solis, quae tarde primum clementi flamine pulsae procedunt leviterque sonant plangore cachinni, post vento crescente magis magis increbescunt, purpureaque procul nantes ab luce refulgent: sic tum vestibuli linquentes regia tecta ad se quisque vago passim pede discedebant. quorum post abitum princeps e vertice Pelei advenit Chiron portans siluestria dona: nam quoscumque ferunt campi, quos Thessala magnis montibus ora creat, quos propter fluminis undas aura parit flores tepidi fecunda Favoni, hos indistinctis plexos tulit ipse corollis, quo permulsa domus iucundo risit odore. confestim Penios adest, viridantia Tempe, Tempe, quae silvae cingunt super impendentes, Minosim linquens doris celebranda choreis, non vacuos: namque ille tulit radicitus altas fagos ac recto proceras stipite laurus, non sine nutanti platano lentaque sorore flammati Phaethontis et aerea cupressu. haec circum sedes late contexta locauit, vestibulum ut molli velatum fronde vireret. post hunc consequitur sollerti corde Prometheus, extenuata gerens veteris vestigia poenae, quam quondam silici restrictus membra catena persoluit pendens e verticibus praeruptis. inde pater diuum sancta cum coniuge natisque advenit caelo, te solum, Phoebe, relinquens unigenamque simul cultricem montibus Idri: Pelea nam tecum pariter soror aspernata est, nec Thetidis taedas voluit celebrare iugales. qui postquam niveis flexerunt sedibus artus large multiplici constructae sunt dape mensae, cum interea infirmo quatientes corpora motu veridicos Parcae coeperunt edere cantus. his corpus tremulum complectens undique vestis candida purpurea talos incinxerat ora, at roseae niveo residebant vertice vittae, aeternumque manus carpebant rite laborem. laeua colum molli lana retinebat amictum, dextera tum leviter deducens fila supinis formabat digitis, tum prono in pollice torquens libratum tereti versabat turbine fusum, atque ita decerpens aequabat semper opus dens, laneaque aridulis haerebant morsa labellis, quae prius in leui fuerant exstantia filo: ante pedes autem candentis mollia lanae vellera uirgati custodibant calathisci. haec tum clarisona pellentes vellera voce talia divino fuderunt carmine fata, carmine, perfidiae quod post nulla arguet aetas. o decus eximium magnis virtutibus augens, Emathiae tutamen, Opis carissime nato, accipe, quod laeta tibi pandunt luce sorores, veridicum oraclum: sed uos, quae fata sequuntur, currite ducentes subtegmina, currite, fusi. adveniet tibi iam portans optata maritis Hesperus, adveniet fausto cum sidere coniunx, quae tibi flexanimo mentem perfundat amore, languidulosque paret tecum coniungere somnos, leuia substernens robusto bracchia collo. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. nulla domus tales umquam contexit amores, nullus amor tali coniunxit foedere amantes, qualis adest Thetidi, qualis concordia Peleo. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. nascetur vobis expers terroris Achilles, hostibus haud tergo, sed forti pectore notus, qui persaepe vago victor certamine cursus flammea praeuertet celeris vestigia ceruae. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. non illi quisquam bello se conferet heros, cum Phrygii Teucro manabunt sanguine Troicaque obsidens longinquo moenia bello, periuri Pelopis vastabit tertius heres. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. illius egregias virtutes claraque facta saepe fatebuntur gnatorum in funere matres, cum incultum cano solvent a uertice crinem, putridaque infirmis variabunt pectora palmis. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. namque velut densas praecerpens messor aristas sole sub ardenti flauentia demetit arua, Troiugenum infesto prosternet corpora ferro. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. testis erit magnis virtutibus unda Scamandri, quae passim rapido diffunditur Hellesponto, cuius iter caesis angustans corporum aceruis alta tepefaciet permixta flumina caede. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. denique testis erit morti quoque reddita praeda, cum teres excelso coaceruatum aggere bustum excipiet niveos perculsae virginis artus. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. nam simul ac fessis dederit fors copiam Achiuis urbis Dardaniae Neptunia solvere uincla, alta Polyxenia madefient caede sepulcra; quae, velut ancipiti succumbens victima ferro, proiciet truncum summisso poplite corpus. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. quare agite optatos animi coniungite amores. accipiat coniunx felici foedere diuam, dedatur cupido iam dudum nupta marito. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. non illam nutrix orienti luce revisens hesterno collum poterit circumdare filo, anxia nec mater discordis maesta puellae secubitu caros mittet sperare nepotes. currite ducentes subtegmina, currite, fusi. talia praefantes quondam felicia Pelei carmina divino cecinerunt pectore Parcae. praesentes namque ante domos invisere castas heroum, et sese mortali ostendere coetu, caelicolae nondum spreta pietate solebant. saepe pater divum templo in fulgente reuisens, annua cum festis venissent sacra diebus, conspexit terra centum procumbere tauros. saepe uagus Liber Parnasi vertice summo Thyiadas effusis evantis crinibus egit, cum Delphi tota certatim ex urbe ruentes acciperent laeti divum fumantibus aris. saepe in letifero belli certamine Mauors aut rapidi Tritonis era aut Amarunsia virgo armatas hominum est praesens hortata cateruas. sed postquam tellus scelere est imbuta nefando iustitiamque omnes cupida de mente fugarunt, perfudere manus fraterno sanguine fratres, destitit extinctos gnatus lugere parentes, optauit genitor primaeui funera nati, liber ut innuptae poteretur flore novercae, ignaro mater substernens se impia nato impia non verita est diuos scelerare penates. omnia fanda nefanda malo permixta furore iustificam nobis mentem avertere deorum. quare nec talis dignantur visere coetus, nec se contingi patiuntur lumine claro. Poem 65 Etsi me assiduo confectum cura dolore sevocat a doctis, Ortale, virginibus, nec potis est dulcis Musarum expromere fetus mens animi, tantis fluctuat ipsa malis-- namque mei nuper Lethaeo in gurgite fratris pallidulum manans alluit unda pedem, Troia Rhoeteo quem subter litore tellus ereptum nostris obterit ex oculis. . . . . . . . . numquam ego te, vita frater amabilior, aspiciam posthac? at certe semper amabo, semper maesta tua carmina morte canam, qualia sub densis ramorum concinit umbris Daulias, absumpti fata gemens Ityli-- sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto haec expressa tibi carmina Battiadae, ne tua dicta vagis nequiquam credita ventis effluxisse meo forte putes animo, ut missum sponsi furtivo munere malum procurrit casto virginis e gremio, quod miserae oblitae molli sub veste locatum, dum adventu matris prosilit, excutitur, atque illud prono praeceps agitur decursu, huic manat tristi conscius ore rubor. Poem 66 Omnia qui magni dispexit lumina mundi, qui stellarum ortus comperit atque obitus, flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur, ut cedant certis sidera temporibus, ut Triuiam furtim sub Latmia saxa relegans dulcis amor gyro deuocet aereo: idem me ille Conon caelesti in limine uidit e Beroniceo uertice caesariem fulgentem clare, quam multis illa dearum leuia protendens brachia pollicita est, qua rex tempestate nouo auctus hymenaeo uastatum finis iuerat Assyrios, dulcia nocturnae portans uestigia rixae, quam de uirgineis gesserat exuuiis. estne nouis nuptis odio Venus? anne parentum frustrantur falsis gaudia lacrimulis, ubertim thalami quas intra limina fundunt? non, ita me diui, uera gemunt, iuerint. id mea me multis docuit regina querellis inuisente nouo proelia torua uiro. et tu non orbum luxti deserta cubile, sed fratris cari flebile discidium? quam penitus maestas exedit cura medullas! ut tibi tunc toto pectore sollicitae sensibus ereptis mens excidit! at ego certe cognoram a parua uirgine magnanimam. anne bonum oblita es facinus, quo regium adepta es coniugium, quod non fortior ausit alis? sed tum maesta uirum mittens quae uerba locuta est! Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu! quis te mutauit tantus deus? an quod amantes non longe a caro corpore abesse uolunt? atque ibi me cunctis pro dulci coniuge diuis non sine taurino sanguine pollicita es, si reditum tetulisset. is haut in tempore longo captam Asiam Aegypti finibus addiderat. quis ego pro factis caelesti reddita coetu pristina uota nouo munere dissoluo. inuita, o regina, tuo de uertice cessi, inuita: adiuro teque tuumque caput, digna ferat quod si quis inaniter adiurarit: sed qui se ferro postulet esse parem? ille quoque euersus mons est, quem maximum in oris progenies Thiae clara superuehitur, cum Medi peperere nouum mare, cumque iuuentus per medium classi barbara nauit Athon. quid facient crines, cum ferro talia cedant? Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat, et qui principio sub terra quaerere uenas institit ac ferri stringere duritiem! abiunctae paulo ante comae mea fata sorores lugebant, cum se Memnonis Aethiopis unigena impellens nutantibus aera pennis obtulit Arsinoes Locridis ales equos, isque per aetherias me tollens auolat umbras et Veneris casto collocat in gremio. ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat Graiia Canopitis incola litoribus. hi dii uen ibi uario ne solum in lumine caeli ex Ariadnaeis aurea temporibus fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus deuotae flaui uerticis exuuiae, uuidulam a fluctu cedentem ad templa deum me sidus in antiquis diua nouum posuit. Virginis et saeui contingens namque Leonis lumina, Callisto iuncta Lycaoniae, uertor in occasum, tardum dux ante Booten, qui uix sero alto mergitur Oceano. sed quamquam me nocte premunt uestigia diuum, lux autem canae Tethyi restituit ( pace tua fari hic liceat, Ramnusia uirgo, namque ego non ullo uera timore tegam, nec si me infestis discerpent sidera dictis, condita quin ueri pectoris euoluam), non his tam laetor rebus, quam me afore semper, afore me a dominae uertice discrucior, quicum ego, dum uirgo quondam fuit omnibus expers unguentis, una milia multa bibi. nunc uos, optato quas iunxit lumine taeda, non prius unanimis corpora coniugibus tradite nudantes reiecta ueste papillas, quam iucunda mihi munera libet onyx, uester onyx, casto colitis quae iura cubili. sed quae se impuro dedit adulterio, illius a mala dona leuis bibat irrita puluis: namque ego ab indignis praemia nulla peto. sed magis, o nuptae, semper concordia uestras, semper amor sedes incolat assiduus. tu uero, regina, tuens cum sidera diuam placabis festis luminibus Venerem, unguinis expertem non siris esse tuam me, sed potius largis affice muneribus. sidera corruerint utinam! coma regia fiam, proximus Hydrochoi fulgeret Oarion! Poem 67 O dulci iucunda uiro, iucunda parenti, salue, teque bona Iuppiter auctet ope, ianua, quam Balbo dicunt seruisse benigne olim, cum sedes ipse senex tenuit, quamque ferunt rursus gnato seruisse maligne, postquam es porrecto facta marita sene. dic agedum nobis, quare mutata feraris in dominum ueterem deseruisse fidem. ' Non ( ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum) culpa mea est, quamquam dicitur esse mea, nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam: uerum istius populi ianua qui te facit, qui quacumque aliquid reperitur non bene factum ad me omnes clamant: ianua, culpa tua est.' Non istuc satis est uno te dicere uerbo. sed facere ut quiuis sentiat et uideat. ' Qui possum? nemo quaerit nec scire laborat?' Nos uolumus: nobis dicere ne dubita. ' Primum igitur, uirgo quod fertur tradita nobis, falsum est. non illam uir prior attigerit, languidior tenera cui pendens sicula beta. numquam se mediam sustulit ad tunicam; sed pater illius gnati uiolasse cubile dicitur et miseram conscelerasse domum, siue quod impia mens caeco flagrabat amore, seu quod iners sterili semine natus erat, ut quaerendum unde foret neruosius illud, quod posset zonam soluere uirgineam.' Egregium narras mira pietate parentem. qui ipse sui gnati minxerit in gremium. Atqui non solum hoc dicit se cognitum habere Brixia Cycneae supposita speculae, flauus quam molli praecurrit flumine Mella, Brixia Veronae mater amata meae, sed de Postumio et Corneli narrat amore, cum quibus illa malum fecit adulterium. dixerit hic aliquis: quid? tu istaec, ianua, nosti, cui numquam domini limine abesse licet, nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo tantum operire soles aut aperire domum? saepe illam audiui furtiua uoce loquentem solam cum ancillis haec sua flagitia, nomine dicentem quos diximus, utpote quae mi speraret nec linguam esse nec auriculam. praeterea addebat quendam, quem dicere nolo nomine, ne tollat rubra supercilia. longus homo est, magnas cui lites intulit olim falsum mendaci uentre puerperium.' Poem 68 Quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo conscriptum hoc lacrimis mittis epistolium, naufragum ut eiectum spumantibus aequoris undis subleuem et a mortis limine restituam, quem neque sancta Venus molli requiescere somno desertum in lecto caelibe perpetitur, nec ueterum dulci scriptorum carmine Musae oblectant, cum mens anxia peruigilat: id gratum est mihi, me quoniam tibi dicis amicum, muneraque et Musarum hinc petis et Veneris. sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani, neu me odisse putes hospitis officium, accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse, ne amplius a misero dona beata petas. tempore quo primum uestis mihi tradita pura est, iucundum cum aetas florida uer ageret, multa satis lusi: non est dea nescia nostri, quae dulcem curis miscet amaritiem. sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors abstulit. o misero frater adempte mihi, tu mea tu moriens fregisti commoda, frater, tecum una tota est nostra sepulta domus, omnia tecum una perierunt gaudia nostra, quae tuus in uita dulcis alebat amor. cuius ego interitu tota de mente fugaui haec studia atque omnes delicias animi. quare, quod scribis Veronae turpe Catullo esse, quod hic quisquis de meliore nota frigida deserto tepefactet membra cubili, id, Mani, non est turpe, magis miserum est. ignosces igitur si, quae mihi luctus ademit, haec tibi non tribuo munera, cum nequeo. nam, quod scriptorum non magna est copia apud me, hoc fit, quod Romae uiuimus: illa domus, illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas; huc una ex multis capsula me sequitur. quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna id facere aut animo non satis ingenuo, quod tibi non utriusque petenti copia posta est: ultro ego deferrem, copia siqua foret. Non possum reticere, deae, qua me Allius in re iuuerit aut quantis iuuerit officiis, ne fugiens saeclis obliuiscentibus aetas illius hoc caeca nocte tegat studium: sed dicam uobis, uos porro dicite multis milibus et facite haec carta loquatur anus. . . . . . . . . notescatque magis mortuus atque magis, nec tenuem texens sublimis aranea telam in deserto Alli nomine opus faciat. nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam, scitis, et in quo me torruerit genere, cum tantum arderem quantum Trinacria rupes lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis, maesta neque assiduo tabescere lumina fletu cessarent. tristique imbre madere genae. qualis in aerii perlucens uertice montis riuus muscoso prosilit e lapide, qui cum de prona praeceps est ualle uolutus, per medium densi transit iter populi, dulce uiatori lasso in sudore leuamen, cum grauis exustos aestus hiulcat agros: hic, uelut in nigro iactatis turbine nautis lenius aspirans aura secunda uenit iam prece Pollucis, iam Castoris implorata, tale fuit nobis Allius auxilium. is clausum lato patefecit limite campum, isque domum nobis isque dedit dominae, ad quam communes exerceremus amores. quo mea se molli candida diua pede intulit et trito fulgentem in limine plantam innixa arguta constituit solea, coniugis ut quondam flagrans aduenit amore Protesilaeam Laodamia domum inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro hostia caelestis pacificasset eros. nil mihi tam ualde placeat, Ramnusia uirgo, quod temere inuitis suscipiatur eris. quam ieiuna pium desiderat ara cruorem, docta est amisso Laudamia uiro, coniugis ante coacta noui dimittere collum, quam ueniens una atque altera rursus hiems noctibus in longis auidum saturasset amorem, posset ut abrupto uiuere coniugio, quod scibant Parcae non longo tempore abesse, si miles muros isset ad Iliacos. nam tum Helenae raptu primores Argiuorum coeperat ad sese Troia ciere uiros, Troia ( nefas!) commune sepulcrum Asiae Europaeque, Troia uirum et uirtutum omnium acerba cinis, quaene etiam nostro letum miserabile fratri attulit. ei misero frater adempte mihi ei misero fratri iucundum lumen ademptum, tecum una tota est nostra sepulta domus, omnia tecum una perierunt gaudia nostra, quae tuus in uita dulcis alebat amor. quem nunc tam longe non inter nota sepulcra nec prope cognatos compositum cineres, sed Troia obscena, Troia infelice sepultum detinet extremo terra aliena solo. ad quam tum properans fertur undique pubes Graecae penetralis deseruisse focos, ne Paris abducta gauisus libera moecha otia pacato degeret in thalamo. quo tibi tum casu, pulcerrima Laudamia, ereptum est uita dulcius atque anima coniugium: tanto te absorbens uertice amoris aestus in abruptum detulerat barathrum, quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum siccare emulsa pingue palude solum, quod quondam caesis montis fodisse medullis audit falsiparens Amphitryoniades, tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta perculit imperio deterioris eri, pluribus ut caeli tereretur ianua diuis, Hebe nec longa uirginitate foret. sed tuus altus amor barathro fuit altior illo, qui tamen indomitam ferre iugum docuit. nam nec tam carum confecto aetate parenti una caput seri nata nepotis alit, qui cum diuitiis uix tandem iuuentus auitis nomen testatas intulit in tabulas, impia derisi gentilis gaudia tollens, suscitat a cano uolturium capiti: nec tantum niueo gauisa est ulla columbo compar, quae multo dicitur improbius oscula mordenti semper decerpere rostro, quam quae praecipue multiuola est mulier. sed tu horum magnos uicisti sola furores, ut semel es flauo conciliata uiro. aut nihil aut paulum cui tum concedere digna lux mea se nostrum contulit in gremium, quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido fulgebat crocina candidus in tunica. quae tamen etsi uno non est contenta Catullo, rara uerecundae furta feremus erae ne nimium simus stultorum more molesti. saepe etiam Iuno, maxima caelicolum, coniugis in culpa flagrantem concoquit iram, noscens omniuoli plurima furta Iouis. atqui nec diuis homines componier aequum est, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ingratum tremuli tolle parentis onus. fragrantem Assyrio uenit odore domum, sed furtiua dedit mira munuscula nocte, ipsius ex ipso dempta uiri gremio. quare illud satis est, si nobis is datur unis quem lapide illa dies candidiore notat. hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus pro multis, Alli, redditur officiis, ne uestrum scabra tangat rubigine nomen haec atque illa dies atque alia atque alia. huc addent diui quam plurima, quae Themis olim antiquis solita est munera ferre piis. sitis felices et tu simul et tua uita, et domus in qua lusimus et domina, et qui principio nobis terram dedit aufert, a quo sunt primo omnia nata bona, et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est, lux mea, qua uiua uiuere dulce mihi est.
