Catullus Poems-69-116: Difference between revisions
| Line 750: | Line 750: | ||
[[Cat115Vocab|Vocabulary for Poem 115]] | [[Cat115Vocab|Vocabulary for Poem 115]] | ||
Mentula habet instar triginta iugera prati, | |||
:quadraginta arvi: cetera sunt maria. | |||
prata | Cur non divitiis Croesum superare potis sit, | ||
:uno qui in saltu tot bona possideat, | |||
prata arva ingentes silvas saltusque paludesque | |||
:usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum? | |||
omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro, | omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro, | ||
:non homo, sed vero mentula magna minax. | |||
==Poem 116== | ==Poem 116== | ||
Revision as of 06:16, 13 January 2011
Poem 69
Noli admirari, quare tibi femina nulla,
- Rufe, velit tenerum supposuisse femur,
non si illam rarae labefactes munere vestis
- aut perluciduli deliciis lapidis.
Laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur
- valle sub alarum trux habitare caper.
Hunc metuunt omnes, neque mirum: nam mala valde est
- bestia, nec quicum bella puella cubet.
Quare aut crudelem nasorum interfice pestem,
- aut admirari desine cur fugiunt.
Poem 70
Nulli se dicit mulier mea nubere malle
- quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.
Dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti,
- in vento et rapida scribere oportet aqua.
Poem 71
Si cui iure bono sacer alarum obstitit hircus,
- aut si quem merito tarda podagra secat,
aemulus iste tuus, qui vestrum exercet amorem,
- mirifice est a te nactus utrumque malum.
Nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:
- illam affligit odore, ipse perit podagra.
Poem 72
Dicebas quondam solum te nosse Catullum,
- Lesbia, nec prae me velle tenere Iovem.
Dilexi tum te non tantum ut vulgus amicam,
- sed pater ut gnatos diligit et generos.
Nunc te cognovi: quare etsi impensius uror,
- multo mi tamen es vilior et levior.
Qui potis est, inquis? Quod amantem iniuria talis
- cogit amare magis, sed bene velle minus.
Poem 73
Desine de quoquam quicquam bene velle mereri
- aut aliquem fieri posse putare pium.
Omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne
- prodest, immo etiam taedet obestque magis;
ut mihi, quem nemo gravius nec acerbius urget,
- quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.
Poem 74
Gellius audierat patruum obiurgare solere,
- si quis delicias diceret aut faceret.
Hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
- uxorem, et patruum reddidit Arpocratem.
Quod voluit fecit: nam, quamvis irrumet ipsum
- nunc patruum, verbum non faciet patruus.
Poem 75
Huc est mens deducta tua mea, Lesbia, culpa,
- atque ita se officio perdidit ipsa suo,
ut iam nec bene velle queat tibi, si optima fias,
- nec desistere amare, omnia si facias.
Poem 76
Siqua recordanti benefacta priora voluptas
- est homini, cum se cogitat esse pium,
nec sanctam violasse fidem, nec foedere nullo
- divum ad fallendos numine abusum homines,
multa parata manent in longa aetate, Catulle,
- ex hoc ingrato gaudia amore tibi.
Nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt
- aut facere, haec a te dictaque factaque sunt:
omnia quae ingratae perierunt credita menti.
- Quare iam te cur amplius excrucies?
Quin tu animo offirmas atque istinc teque reducis,
- et dis invitis desinis esse miser?
Difficile est longum subito deponere amorem;
- difficile est, verum hoc qua lubet efficias.
Una salus haec est, hoc est tibi pervincendum;
- hoc facias, sive id non pote sive pote.
O di, si vestrum est misereri, aut si quibus umquam
- extremam iam ipsa in morte tulistis opem,
me miserum aspicite et, si vitam puriter egi,
- eripite hanc pestem perniciemque mihi,
quae mihi subrepens imos ut torpor in artus
- expulit ex omni pectore laetitias.
Non iam illud quaero, contra me ut diligat illa,
- aut, quod non potis est, esse pudica velit:
ipse valere opto et taetrum hunc deponere morbum.
- O di, reddite mi hoc pro pietate mea.
Poem 77
Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice
- (frustra? immo magno cum pretio atque malo),
sicine subrepsti mi, atque intestina perurens
- ei misero eripuisti omnia nostra bona?
Eripuisti, heu heu nostrae crudele venenum
- vitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.
Poem 78
Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx
- alterius, lepidus filius alterius.
Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,
- cum puero ut bello bella puella cubet.
Gallus homo est stultus, nec se videt esse maritum,
- qui patruus patrui monstret adulterium.
Poem 78b
. . .
- . . .
Sed nunc id doleo, quod purae pura puellae
- suavia comminxit spurca saliva tua.
Verum id non impune feres: nam te omnia saecla
- noscent et, qui sis, fama loquetur anus.
Poem 79
Lesbius est pulcer. Quid ni? Quem Lesbia malit
- quam te cum tota gente, Catulle, tua.
Sed tamen hic pulcer vendat cum gente Catullum,
- si tria notorum suavia reppererit.
Poem 80
Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella
- hiberna fiant candidiora nive,
mane domo cum exis et cum te octava quiete
- e molli longo suscitat hora die?
Nescio quid certe est: an vere fama susurrat
- grandia te medii tenta vorare viri?
Sic certe est: clamant Victoris rupta miselli
- ilia, et emulso labra notata sero.
Poem 81
Nemone in tanto potuit populo esse, Iuventi,
- bellus homo, quem tu diligere inciperes,
praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri
- hospes inaurata pallidior statua,
qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis
- audes, et nescis quod facinus facias?
Poem 82
Quinti, si tibi vis oculos debere Catullum
- aut aliud si quid carius est oculis,
eripere ei noli, multo quod carius illi
- est oculis seu quid carius est oculis.
Poem 83
Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit:
- haec illi fatuo maxima laetitia est.
Mule, nihil sentis? Si nostri oblita taceret,
- sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,
non solum meminit, sed, quae multo acrior est res,
- irata est. Hoc est, uritur et loquitur.
Poem 84
Chommoda dicebat, si quando commoda vellet
- dicere, et insidias Arrius hinsidias,
et tum mirifice sperabat se esse locutum,
- cum quantum poterat dixerat hinsidias.
Credo, sic mater, sic liber avunculus eius,
- sic maternus avus dixerat atque avia.
Hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:
- audibant eadem haec leniter et leviter,
nec sibi postilla metuebant talia verba,
- cum subito affertur nuntius horribilis,
Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,
- iam non Ionios esse sed Hionios.
Poem 85
Odi et amo. Quare id faciam, fortasse requiris.
- Nescio, sed fieri sentio et excrucior.
Poem 86
Quintia formosa est multis. Mihi candida, longa,
- recta est: haec ego sic singula confiteor.
Totum illud formosa nego: nam nulla venustas,
- nulla in tam magno est corpore mica salis.
Lesbia formosa est, quae cum pulcerrima tota est,
- tum omnibus una omnis surripuit Veneres.
Poem 87
Nulla potest mulier tantum se dicere amatam
- vere, quantum a me Lesbia amata mea est.
Nulla fides ullo fuit umquam foedere tanta,
- quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.
Poem 88
Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore
- prurit et abiectis pervigilat tunicis?
Quid facit is, patruum qui non sinit esse maritum?
- Ecquid scis quantum suscipiat sceleris?
Suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys
- nec genitor Nympharum abluit Oceanus:
nam nihil est quicquam sceleris, quo prodeat ultra,
- non si demisso se ipse voret capite.
Poem 89
Gellius est tenuis: quid ni? Cui tam bona mater
- tamque valens vivat tamque venusta soror
tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis
- cognatis, quare is desinat esse macer?
Qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,
- quantumvis quare sit macer invenies.
Poem 90
Nascatur magus ex Gelli matrisque nefando
- coniugio et discat Persicum aruspicium:
nam magus ex matre et gnato gignatur oportet,
- si vera est Persarum impia religio,
gratus ut accepto veneretur carmine divos
- omentum in flamma pingue liquefaciens.
Poem 91
Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum
- in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore,
quod te cognossem bene constantemve putarem
- aut posse a turpi mentem inhibere probro;
sed neque quod matrem nec germanam esse videbam
- hanc tibi, cuius me magnus edebat amor.
Et quamvis tecum multo coniungerer usu,
- non satis id causae credideram esse tibi.
Tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni
- culpa est, in quacumque est aliquid sceleris.
Poem 92
Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam
- de me: Lesbia me dispeream nisi amat.
Quo signo? Quia sunt totidem mea: deprecor illam
- assidue, verum dispeream nisi amo.
Poem 93
Nil nimium studeo, Caesar, tibi velle placere,
- nec scire utrum sis albus an ater homo.
Poem 94
Mentula moechatur. Moechatur mentula? Certe.
- Hoc est quod dicunt: ipsa olera olla legit.
Poem 95
Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem
- quam coepta est nonamque edita post hiemem,
milia cum interea quingenta Hortensius uno
- . . .
Zmyrna cavas Satrachi penitus mittetur ad undas,
- Zmyrnam cana diu saecula pervoluent.
At Volusi annales Paduam morientur ad ipsam
- et laxas scombris saepe dabunt tunicas.
Parva mei mihi sint cordi monimenta sodalis:
- at populus tumido gaudeat Antimacho.
Poem 96
Si quicquam mutis gratum acceptumve sepulcris
- accidere a nostro, Calve, dolore potest,
quo desiderio veteres renovamus amores
- atque olim missas flemus amicitias,
certe non tanto mors immatura dolori est
- Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.
Poem 97
Non (ita me di ament) quicquam referre putavi,
- utrumne os an culum olfacerem Aemilio.
Nilo mundius hoc, nihiloque immundius illud,
- verum etiam culus mundior et melior:
nam sine dentibus est. Hoc dentis sesquipedalis,
- gingivas vero ploxeni habet veteris,
praeterea rictum qualem diffissus in aestu
- meientis mulae cunnus habere solet.
Hic futuit multas et se facit esse venustum,
- et non pistrino traditur atque asino?
Quem siqua attingit, non illam posse putemus
- aegroti culum lingere carnificis?
Poem 98
In te, si in quemquam, dici pote, putide Victi,
- id quod verbosis dicitur et fatuis.
Ista cum lingua, si usus veniat tibi, possis
- culos et crepidas lingere carpatinas.
Si nos omnino vis omnes perdere, Victi,
- hiscas: omnino quod cupis efficies.
Poem 99
Surripui tibi, dum ludis, mellite Iuuenti,
- suaviolum dulci dulcius ambrosia.
Verum id non impune tuli: namque amplius horam
- suffixum in summa me memini esse cruce,
dum tibi me purgo nec possum fletibus ullis
- tantillum vestrae demere saevitiae.
Nam simul id factum est, multis diluta labella
- guttis abstersisti omnibus articulis,
ne quicquam nostro contractum ex ore maneret,
- tamquam commictae spurca saliva lupae.
Praeterea infesto miserum me tradere amori
- non cessasti omnique excruciare modo,
ut mi ex ambrosia mutatum iam foret illud
- suaviolum tristi tristius elleboro.
Quam quoniam poenam misero proponis amori,
- numquam iam posthac basia surripiam.
Poem 100
Caelius Aufillenum et Quintius Aufillenam
- flos Veronensum depereunt iuvenum,
hic fratrem, ille sororem. Hoc est, quod dicitur, illud
- fraternum vere dulce sodalicium.
Cui faveam potius? Caeli, tibi: nam tua nobis
- perspecta est igni tum unica amicitia,
cum vesana meas torreret flamma medullas.
- Sis felix, Caeli, sis in amore potens.
Poem 101
Multas per gentes et multa per aequora vectus
- advenio has miseras, frater, ad inferias,
ut te postremo donarem munere mortis
- et mutam nequiquam alloquerer cinerem,
quandoquidem fortuna mihi tete abstulit ipsum,
- heu miser indigne frater adempte mihi.
Nunc tamen interea haec, prisco quae more parentum
- tradita sunt tristi munere ad inferias,
accipe fraterno multum manantia fletu,
- atque in perpetuum, frater, ave atque vale.
Poem 102
Si quicquam tacito commissum est fido ab amico,
- cuius sit penitus nota fides animi,
meque esse invenies illorum iure sacratum,
- Corneli, et factum me esse puta Arpocratem.
Poem 103
Aut sodes mihi redde decem sestertia, Silo,
- deinde esto quamvis saevus et indomitus:
aut, si te nummi delectant, desine quaeso
- leno esse atque idem saevus et indomitus.
Poem 104
Credis me potuisse meae maledicere vitae,
- ambobus mihi quae carior est oculis?
Non potui, nec, si possem, tam perdite amarem:
- sed tu cum Tappone omnia monstra facis.
Poem 105
Mentula conatur Pipleium scandere montem:
- Musae furcillis praecipitem eiciunt.
Poem 106
Cum puero bello praeconem qui videt esse,
- quid credat, nisi se vendere discupere?
Poem 107
Si quicquam cupido optantique optigit umquam
- insperanti, hoc est gratum animo proprie.
Quare hoc est gratum nobisque hoc carius auro,
- quod te restituis, Lesbia, mi cupido,
restituis cupido atque insperanti, ipsa refers te
- nobis. O lucem candidiore nota!
Quis me uno vivit felicior aut magis hac rem
- optandus in vita dicere quis poterit?
Poem 108
Si, Comini, populi arbitrio tua cana senectus
- spurcata impuris moribus intereat,
non equidem dubito quin primum inimica bonorum
- lingua exsecta avido sit data vulturio,
effossos oculos voret atro gutture corvus,
- intestina canes, cetera membra lupi.
Poem 109
Iucundum, mea vita, mihi proponis amorem
- hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.
Di magni, facite ut vere promittere possit,
- atque id sincere dicat et ex animo,
ut liceat nobis tota perducere vita
- aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.
Poem 110
Aufilena, bonae semper laudantur amicae:
- accipiunt pretium, quae facere instituunt.
Tu, quod promisti, mihi quod mentita inimica es,
- quod nec das et fers saepe, facis facinus.
Aut facere ingenuae est, aut non promisse pudicae,
- Aufillena, fuit: sed data corripere
fraudando officiis, plus quam meretricis avarae est
- quae sese toto corpore prostituit.
Poem 111
Aufillena, viro contentam vivere solo,
- nuptarum laus ex laudibus eximiis:
sed cuivis quamvis potius succumbere par est,
- quam matrem fratres concipere ex patruo.
Poem 112
Multus homo es, Naso, neque tecum multus homo est quin
- te scindat: Naso, multus es et pathicus.
Poem 113
Consule Pompeio primum duo, Cinna, solebant
- Maeciliam: facto consule nunc iterum
manserunt duo, sed creverunt milia in unum
- singula. Fecundum semen adulterio.
Poem 114
Firmano saltu non falso Mentula dives
- fertur, qui tot res in se habet egregias,
aucupium omne genus, piscis, prata, arva ferasque.
- nequiquam: fructus sumptibus exsuperat.
Quare concedo sit dives, dum omnia desint.
- Saltum laudemus, dum modo ipse egeat.
Poem 115
Mentula habet instar triginta iugera prati,
- quadraginta arvi: cetera sunt maria.
Cur non divitiis Croesum superare potis sit,
- uno qui in saltu tot bona possideat,
prata arva ingentes silvas saltusque paludesque
- usque ad Hyperboreos et mare ad Oceanum?
omnia magna haec sunt, tamen ipsest maximus ultro,
- non homo, sed vero mentula magna minax.
Poem 116
SAEPE tibi studioso animo uenante requirens
carmina uti possem mittere Battiadae,
qui te lenirem nobis, neu conarere
tela infesta mittere in usque caput,
hunc uideo mihi nunc frustra sumptum esse laborem,
Gelli, nec nostras hic ualuisse preces.
contra nos tela ista tua euitabimus amitha
at fixus nostris tu dabis supplicium.
